Lag de verdwenen stad Atlantis in de Sahara?

Volgens een oude legende zou de mythische stad Atlantis zijn gezonken onder de oceaan. En toch denkt niet iedereen dat we diep onder water moeten zoeken; nee, de resten liggen in de Sahara van het West-Afrikaanse Mauritanië.

Een sterk verhaal? Misschien wel. Het mysterieuze verhaal van de stad Atlantis is namelijk zeer zeker niet de reden waardoor dit landschap er zo uitziet. Het is waarschijnlijker dat de krater een natuurverschijnsel is, zij het een hele unieke. Door de bizarre structuur is het gebied al sinds mensenheugenis met mythes en religieuze verhalen in verband gebracht. Oude volken dachten bijvoorbeeld dat het de poort naar de onderwereld was. Ook verhalen over reuzen en magische krachten rondom het gebied werden lange tijd niet uitgesloten.

Draaikolk van magma

Maar wat is het dan wel? Hoewel begin twintigste eeuw gedacht werd dat een meteorietinslag de aanleiding was, denken de meeste wetenschappers nu iets anders. Erosie en vulkanische activiteit. Eén miljard tot vijfhonderdmiljoen jaar geleden zou magma en ander vloeibaar gesteente tot vlak onder de grond een langzame draaikolk hebben veroorzaakt die jaren duurde. Dit, gecombineerd met wind- en watererosie, is de reden dat sommige rotsen verzakten en andere juist omhoog werden geduwd.

Te zien vanuit de ruimte

De plek heet officieel Guelb el Richat (Arabisch voor ‘cirkelvormige rots’) en ligt bij Ouadane, een dorpje midden in de woestijn van Mauritanië. De immense krater, met een diameter van vijftig kilometer, is vanuit de ruimte te zien. Dat ontdekten de NASA-astronauten James McDivitt en Edward White tijdens hun ruimtemissie Gemini 4 in 1965.

De astronauten gingen uiteindelijk vooral de geschiedenisboeken in als de eerste Amerikaanse ruimtewandelaars. De iconische foto’s van White die de door de ruimte zweefde gingen de wereld rond. Een bijzonder uitzicht en zeker niet onterecht dat juist deze beelden het hoogtepunt van de ruimtereis werden. Wel heel jammer voor Mauritanië; het natuurfenomeen Guelb el Richat werd volledig overschaduwd. Sinds deze missie is de krater wel een vast oriëntatiepunt voor astronauten, maar daar heeft de toeristische industrie van Mauritanië helaas niet zoveel aan.

Gelukkig voor de economie van Mauritanië is dat inmiddels redelijk aan het rechttrekken en gaan er nu hele tours naar het oog in de Sahara. Wat ook helpt? Die grote groep amateurarcheologen die denkt dat Atlantis hier lag, natuurlijk!

Waarom Atlantis?

Oké, we zullen toch maar even uitleggen waar de verwarring vandaan komt. Volgens de amateurarcheologen die geloven dat Atlantis heeft bestaan, zou de stad een enorme, ronde stadsmuur hebben gehad. Deze enorme krater zouden daarvan de overblijfselen zijn. Daarnaast zou volgens de Atlantisfanatiekelingen het zeeniveau tijdens de vermeende overstroming van de mysterieuze stad veel hoger hebben gelegen. Volgens hen zo hoog, dat het water tot diep in de Sahara kon komen en de stad overstroomde.

En dan de kers op de taart: er zijn prehistorische voorwerpen gevonden na archeologische opgravingen. Dit zou volgens de amateurarcheologen genoeg bewijs zijn van een grotere, verdwenen beschaving. Echter, de voorwerpen zijn niet heel uniek, want ze komen overal in de Sahara voor. De voorwerpen zouden van jager-verzamelaars zijn geweest en zo’n tienduizenden jaren oud zijn, uit een tijd dat de Sahara op deze plek nog meer begroeiing had.

Hoewel het dus sterk te betwijfelen is of Atlantis heeft bestaan op deze plek, speelt de toeristische industrie maar al te gretig hierop in. Zo is er bij El Beyyed, een oase ten noorden van de krater, een museum gewijd aan archeologische vondsten in de regio. Hoewel dit dus allemaal vondsten zijn van jagers-verzamelaars, komen veel fanatieke Atlantis-gangers hierop af om de gevonden voorwerpen te onderzoeken. Neem het woord 'museum' wel met een korreltje zout, want het is gewoon bij iemand in z'n woestijnhut.

Gezien de schoonheid van dit zeldzame gebied, kan je het de amateurarcheologen dan misschien ook niet helemaal kwalijk nemen dat zij vermoeden dat Atlantis hier vroeger lag. Dus of je het nou gelooft of niet, het is en blijft een bijzonder gebied en zeker de moeite waard om langs te gaan als je in de buurt bent.

Wil je je inlezen over een eeuwenoude beschaving die wél ooit echt heeft bestaan? Dan vind je Babylon, het New York van de oudheid, vast interessant.

• Deel