Van kamelen tot ‘boekentank’: de 5 bizarste bibliotheken ter wereld
- Artikel
- 22 apr 2022
- 6 minuten leestijd
Je hebt vakantie. Ein-de-lijk alle tijd voor een goed boek. Je hoofd komt tot rust en je vergeet de waan van de dag. En waar kan dat nou beter dan in de meest bijzondere bibliotheken? Zelfs in de uithoeken van de wereld kan je als boekenwurm flink wat bladzijdes omslaan.
De krakende houten vloeren, donkere hallen en geur van oude, maar goed bewaarde, boeken. Over heel de wereld vind je prachtige bibliotheken. Van het traditionele en filmwaardige Trinity College Library in Dublin tot de futuristische Binhai Library in het Chinese Tianjin.
Kortom: bibliotheken vind je in alle vormen en maten. Van ‘saaie’ stille hallen tot architectonische hoogstandjes. Toch zijn er enkele bibliotheken op de wereld die vooral te boek staan als uniek. Deze gekke plekken laten zien dat er altijd plek is voor het lezen van een goed boek. Waar je ook bent.
Weapon of Mass Instruction
De rillingen lopen bij oudere inwoners van Argentinië nog altijd over de rug wanneer ze een donkergroene Ford Falcon zien rijden. Deze auto, die voor ons onschuldig oogt, staat in het Zuid-Amerikaanse land symbool voor een nationaal trauma. Onder het regime van dictator Videla, in de jaren zeventig en tachtig, werden deze voertuigen gebruikt om iedereen die niet achter het overheidsbeleid stond op te pakken. Kwam er een Ford Falcon op je af? Grote kans dat je verdween en niet meer terugkwam.
Artiest Raul Lemesoff transformeerde de ‘auto des doods’ in een voertuig waarin informatie, entertainment en creativiteit samenkomen. Hij bouwde een Ford uit 1979 om tot een soort tank, inclusief draaibare toren en een niet functionerend kanon. Het verschil? In plaats van munitie is het voertuig aan de binnen- en buitenkant gevuld met zo’n negenhonderd boeken. Beoordeel een boek dus niet op zijn kaft. De naam van het kunstwerk: Weapon of Mass Instruction.
De kunstenaar rijdt zelf rond in zijn boekentank. Hij reist naar gebieden en wijken waar mensen geen toegang hebben tot een openbare bibliotheek. De boeken zijn gratis te huren. Zijn enige eis? Als je een boek aanneemt, moet je het ook lezen.
Keniaanse kamelen
Wie zijn ogen sluit en aan een bibliotheek denkt, ziet waarschijnlijk eindeloze gangpaden vol boeken links en rechts voor zich. Maar in Kenia gaat dat in bepaalde gebieden even anders. Hier komen de boeken op je af. Hoe? Per kameel. In 1985 startte de Kenya National Library Service namelijk een programma om mensen in dunbevolkte woestijngebieden te voorzien van boeken. En het ideale vervoersmiddel in een woestijn, dat is natuurlijk de kameel.
Het gevolg? Bibliothecarissen reizen al meer dan dertig jaar met kamelen het land door. Wat ze bij hebben? Kampeerspullen en natuurlijk… boeken. In de gebieden waar ze naartoe trekken heerst nog een grote mate van analfabetisme. Laten we hopen dat de bultige dieren daar wat aan kunnen veranderen.
Beach boeken
De ideale strandvakantie? Warm weer, wit zand, een prachtige blauwe zee én een boek á la Bon Bini Beach. Veel mensen slijten hun dagen op vakantie door het ene na het andere boek te lezen. Maar boeken kosten natuurlijk ruimte in je koffer. Ruimte die er niet altijd is. Geen probleem in Bulgarije. Op het strand van Albena, aan de Zwarte Zee, staat namelijk een enorme kast. Op de planken van deze constructie staan zo’n zesduizend boeken in vijftien verschillende talen. De kast is zon- en windresistent en als het regent worden de boeken met vinylplaten beschermd.
Voor extra kosten hoef je niet bang te zijn: het is helemaal gratis om een boek van de planken te halen. De enige voorwaarde is dat je het vervolgens wel terugbrengt als je bent uitgelezen.
Boek op elke hoek
Lig je wakker en heb je al tienduizend schapen geteld? Dan helpt het lezen van een boek wellicht. Jammer dat de meeste bibliotheken niet de hele nacht open zijn. Behalve in China. Daar loop je gewoon naar de hoek van de straat. Beijing is namelijk gevuld met automaten waar je een boek kan huren. Sterker nog: in sommige delen van de Chinese hoofdstad komt ongeveer een derde van de gehuurde boeken van automaten. Dat is nog eens automatisering.
Hoe het in zijn werk gaat? Net zoals die chocoladereep die je uit een vending machine haalt. In het keuzemenu kan je verschillende boeken kiezen. Als je het boek hebt uitgelezen, breng je ‘m terug en betaal je voor de periode waarin je het leesmateriaal hebt geleend. Waar je zo’n automaat tegenkomt? Bijvoorbeeld in de buurt van winkelcentrums en op treinstations.
Grensoverschrijdend lezen
De Haskell Free Library is een bibliotheek én operahuis dat in 1905 de deuren opende. Niets bijzonders natuurlijk. Behalve dat het pand precies op de grens van Canada en de Verenigde Staten staat. En met precies, bedoelen we ook écht precies. Door de bibliotheek loopt een zwarte streep die aangeeft wanneer je je in Canadees of Amerikaans grondgebied begeeft. Zolang je de bibliotheek maar weer aan je eigen kant verlaat, mag je de scheidingslijn gewoon passeren in dit bijzondere grensgebouw.
Het bibliotheekgedeelte van het gebouw is een mix tussen Engels- en Franstalige boeken. De reden? Haskell Free Library ligt in het Amerikaanse Derby Line en het Canadese Stanstead. Stanstead ligt in Quebec, waar men over het algemeen Frans spreekt. Ongeveer zestig procent van het gebouw bevindt zich op Canadees grondgebied, waaronder het grootste deel van de boeken. Ga je naar een operavoorstelling kijken? Dan zit je als toeschouwer in de VS, terwijl de artiesten vanuit Canadese kant optreden.
De plek staat symbool voor vriendschap en ontmoeting. En daar wordt de bibliotheek ook uitvoerig voor gebruikt. Elke week herenigen families en vrienden uit beide landen zich hier om moeilijke grensprocedures te omzeilen. Naast een plek om boeken te scoren, heeft de bibliotheek dus eigenlijk een veel belangrijkere functie.
Maar waar mensen vrijheid krijgen, wordt ook misbruik gemaakt. Tot voor kort besteedden grenswachters weinig aandacht aan de bibliotheek. Mensen die geen zin hadden om papieren te laten zien, glipten er daarom bij de verkeerde uitgang tussenuit. En nog steeds gebeurt dit sporadisch. Zo bekende een man in 2018 dat hij wapens vanuit de VS naar Canada smokkelde via de bibliotheek: dat gaat ver buiten het boekje. Tegenwoordig houden grenswachters de situatie goed in gaten. Kom dus vooral langs om een boek te huren, maar neem toch maar even de reguliere grensovergang als je naar de overkant wilt.
Geen boekenlezer maar wel liefhebber van bizarre plekken? In dit Zuid-Koreaanse café stap je rechtstreeks een tekenfilm in.