In de Atacama worden onze ongedragen kledingstukken gedumpt
- Artikel
- 16 maa 2022
- 4 minuten leestijd
Deze woestijn is niet alleen een thuis voor extreme zoutvlaktes, de hoogste vulkaan in Chili en meer dan tachtig geisers. In dit landschap vol geheimen vind je eeuwenoude mummies tot de door dictator Pinochet begraven lichamen. En nu ook tonnen aan fast fashion. Hoe zit dat?
Fast fashion. Het klinkt hip, maar deze industrie is allesbehalve ‘cool’. In een oververhit tempo wordt vandaag de dag mode geproduceerd, met als uitkomst: een grote overvloed aan kleding. Elk jaar, zo niet elk seizoen, komen grote modemerken met een nieuwe collectie voor een habbekrats. Oude, onverkochte collecties worden verbrand. Of ze belanden, zoals in Chili het geval is, in een buitenaardse woestijn.
Herinneringen opgraven
In dit droge maanlandschap, dat zich perfect leent voor sterrenkijken, ligt al zoveel verborgen. Zo kan je je hier in een andere tijd wanen met de overblijfselen van uitgestorven pterosauriër (een soort vliegende draak), haaiensoorten, prehistorische walvissen en oude vogelsoorten.
Bovendien is hier in het noorden van Chili de oudste menselijke mummie ter wereld gevonden en kom je veel rode rotsen met rotstekeningen tegen. Verder vind je diep onder het stuifzand allerlei metalen en mineralen, waardoor nog altijd duizenden mijnwerkers in de vlaktes lange diensten draaien.
In dezelfde woestijn zie je ook de restanten uit een duistere bladzijde uit de geschiedenisboeken. In de jaren zeventig werden er tijdens Pinochets bewind veel mensen gemarteld, omgebracht of naar concentratiekampen in de Atacama gestuurd. Meer dan 3200 mensen verdwenen. Daarom zoeken de achtergeblevenen al jaren in de barre vlaktes bij Calama naar de overblijfselen van hun geliefden.
Onnatuurlijke bergen
Maar nu vind je in het decor van de Andes ook een torenhoge kledingberg. Van afgedankte kersttruien tot polyester pyjama’s. Je denkt misschien: “Ik kan er toch niets aan doen dat al die kleding daar terechtkomt”. Maar misschien moeten we je toch even achter de broek zitten: de textiel op deze onnatuurlijke berg, gemaakt in de Bangladesh en China, is bestemd voor de markt in Noord-Amerika, Azië en... Juist, Europa. Waar vroeger de garderobe nog eindeloos werd gedragen, gerepareerd en hergebruikt, is dat in deze consumptiemaatschappij vaak niet meer het geval.
Gedumpt in de Atacama
De afgelopen veertig jaar specialiseerde Chili zich in de handel van kleren uit andere werelddelen: van tweedehands tot nieuwe, onverkochte stapels. Via de havenstad Iquique, een stad zo’n 1800 kilometer ten noorden van hoofdstad Santiago, worden de duizenden tonen textiel voor een prikkie geïmporteerd.
Zo komt er elk jaar minimaal 59.000 ton aan in de havenstad, die wordt omringd door woestijn en stranden. 39.000 ton daarvan wordt in de grote zandbak gedumpt bij de gemeente Alto Hospicio. Ja, daar zakt je broek van af. Wat niet zorgeloos in iemands achtertuin wordt geloosd, komt in tweedehandswinkels of andere Zuid-Amerikaanse landen terecht.
Vloedgolf aan textielafval
Het gevolg: de Atacama, de droogste woestijn op aarde, dient nog altijd als een begraafplaats voor overschotten. Hierdoor worden grote stroken land en woestijnduinen met textiel bedekt. Deze kleding brengt veel schade aan, omdat het niet biologisch afbreekbaar is en chemische producten bevat.
Waarom het wordt gedumpt? Door de chemische stoffen wordt kleding niet geaccepteerd op gemeentelijke stortplaatsen. Zonder verdere menselijke bemoeienis blijft de berg in de woestijn zo tweehonderd jaar bestaan. Toch is het niet zo zeker dat de kleding altijd in deze woestijnkast blijft hangen. Mensen – met name illegale migranten uit het noorden van Zuid-Amerika – speuren bijvoorbeeld de storthoop af naar alles wat ze kunnen gebruiken en doorverkopen.
Ook worden stortheuvels als deze meestal een keer per jaar in de fik gezet, volgens lokale rapporten. Daarbij komen giftige dampen vrij. Maar of je nu de kleding verbrand of begraaft in het zand: de gevolgen voor het milieu zijn hoe dan ook groot. Wat kan jij hiertegen doen? Je kloffie vaker repareren, verkopen of ruilen.
Ontdek meer over de Atacama, de woestijn die blijft verbazen.