De controverse rond Kenia’s door China aangelegde 'safaritrein'
- Artikel
- 02 apr 2021
- 4 minuten leestijd
Sinds 2017 kan je als reiziger gebruikmaken van een treinverbinding tussen Mombassa en hoofdstad Nairobi. De reistijd ging hiermee van 15 naar 4,5 uur, maar er heerst veel controverse rond de nieuwe spoorweg: deze bezorgde Kenia een grote overheidsschuld en scheurt dwars door leefgebied van wilde dieren.
Het controversiële project is in 2017 opgezet door China als onderdeel van de Nieuwe Zijderoute. Volgens China een cadeau aan de wereld, volgens critici een initiatief met meerdere motieven. De bedoeling van het project is immers om China te verbinden met de rest van de wereld met behulp van een nieuwe moderne handelsroute. De aanleg van de spoorlijn in Kenia was niet goedkoop: 3,8 miljard euro om precies te zijn, waarvan China het grootste deel heeft gefinancierd. De nieuwe trein loopt parallel aan het oude spoor, waar de aankomst en vertrektijden toentertijd afhankelijk waren van de bui van de machinist, vertelt Ruben Terlouw in docuserie De Wereld van de Chinezen.
Chinese leningen
China is druk bezig geweest met het uitbreiden van de handelsroute en heeft miljarden uitgeleend aan veel verschillende landen: een snelweg in Pakistan, een treinstation in Kazachstan, een haven in Sri Lanka, een brug in Laos en dus deze spoorlijn tussen Mombassa en Nairobi, die dwars door het Tsavo National Park loopt. Dit levert ingewikkelde situaties op, zoals landen die de ontvangen lening niet terug kunnen betalen. Als een land dit niet kan, loopt deze het risico in een soortgelijke situatie te belanden als Sri Lanka, waar China nu een 99-jarige lease heeft op de nieuwe haven en dus de volledige controle in handen heeft.
Safaritrein
Je kan deze spoorlijn zien als een leuke safaritrein door een prachtig natuurgebied, maar wees je als reiziger ook bewust van de ophef over de aanleg van het netwerk. Zo zien parkwachters van het Tsavo National Park dat wilde dieren zich minder vrij door het gebied kunnen bewegen. Ook vertelt John Musingi, milieuwetenschapper van de universiteit van Nairobi, aan de Volkskrant dat de negatieve effecten van de aanleg van het spoor merkbaar zijn. De betonnen draagconstructie zou bijvoorbeeld als een doorgang voor wilde dieren dienen, maar in werkelijkheid deelt deze Nairobi National Park, waar de trein ook doorheen gaat, op in twee delen. Hij benoemt dat onder andere giraffen erg schuwe dieren zijn en denken dat hun leefgebied eindigt bij het spoor. Ook hadden de dieren last van de explosies die gebruikt werden om de rotsgrond open te breken en werd er schadelijk onkruid verspreid door graafmachines.
Schuld
Kenia is vorig jaar begonnen met het terugbetalen van de verkregen lening voor de aanleg van het spoor, nu de vijf jaar lange aflossingsvrije periode voorbij is. De Keniaanse overheid betaalt momenteel elk kwartaal $28 miljoen aan operationele kosten van de spoorlijn. De regering heeft echter vorig jaar aanbevolen om die kosten te halveren. Ook willen ze graag opnieuw onderhandelen over de voorwaarden van de lening om de druk op de Keniaanse bevolking in de vorm van hoge belastingen te verminderen.
Doel
Het uiteindelijke doel van China is om de spoorlijn een verbinding te laten vormen tussen grondstofrijke gebieden zoals Zuid-Soedan, de Democratische Republiek Congo, Rwanda, Burundi en Ethiopië met de Indische Oceaan. De eerste fase van de spoorlijn in Kenia is dus al sinds 2017 operationeel tussen Mombassa en Nairobi.
Coronacrisis
Al voor de coronacrisis haalde de spoorlijn de gestelde doelen voor het vervoeren van goederen en passagiers niet, maar het probleem is nog veel acuter geworden sinds het uitbreken van de pandemie. Momenteel verliest de spoorlijn zo’n $9.2 miljoen per maand, waardoor het ondenkbaar lijkt dat Kenya Railways de Chinese schuldeisers tegen het huidige tarief zal kunnen terugbetalen. Daar komt nog eens bovenop dat het project vooralsnog verlies lijdt en dat Peking geen geld meer uitleent om het spoor door te trekken naar het bedoelde eindpunt.
Afweging
Aan de andere kant leverde de aanleg van de treinverbinding flink wat banen op voor de Keniaanse bevolking en creëerde het kansen voor plaatselijke bedrijven, omdat deze goederen en diensten konden aanleveren. Bovendien werd de reistijd tussen Mombassa en Nairobi een stuk korter, iets waar de Kenianen dankbaar gebruik van maken. De nieuwe treinverbinding bracht dus zowel voordelen als nadelen voor het land. Hierdoor is de controverse rond de spoorlijn begrijpelijk. Wil je als reiziger graag gebruik maken van de trein? Dan helpt het om je van deze controverse bewust te zijn.