Is de Dode Zee op sterven na dood?

Artikel
28 feb 2022
4 minuten leestijd

Nu het waterpeil van dit meer daalt, stijgt het gevaar: één van de meest bijzondere natuurverschijnselen in het Midden-Oosten is aan het verdwijnen. Huh, wat, hoe? Ja, dat vragen wij ons ook af! Dus tijd voor wat feiten.

De naam van de Dode Zee is ietwat bedriegend: met zo’n 429 meter ónder zeeniveau is deze ‘zee’ in de Jordaanvallei namelijk het laagstgelegen meer ter wereld.

Het scheidt Jordanië, Israël en de Palestijnse Westelijke Jordaanoever en wordt omringd door woestijnstranden, minerale baden en oases.

Een duik in de geschiedenis

Ongeveer anderhalf miljoen jaar geleden was de omgeving rond de Dode Zee volledig door de oceaan bedekt. Na een aardbeving werd de Jordaanvallei op de twee breuklijnen gevormd. Zo ontstonden er meren in de lagere gebieden. En doordat het in het gebied extreem heet en droog is, verdampte veel van het water. Et voilà: de Dode Zee bleef achter.

Zout, zout en nog eens zout

Hoezo heet het dan de Dode Zee? Vissen en andere dieren hebben in dit extreem zoute water geen schijn van kans. Het zoutgehalte is namelijk 33 procent, waardoor het groenblauwe water hier bijna tien keer zo zout is als normaal zeewater. Hierdoor is er voor planten en dieren, op wat bacteriën na, geen leven mogelijk.

Je denkt misschien: “daar wil ik dus echt niet per ongeluk een slokje van binnenkrijgen”. Maar vele reizigers nemen een sprong in het diepe en stappen dit zoute water in. Waarom? Door het zoutgehalte blijf je als een veertje op het wateroppervlak drijven, zonder daar ook maar enige moeite voor te hoeven doen. Hierdoor is het zelfs bijna onmogelijk om je met een vlinderslag of borstcrawl vooruit te bewegen: je lichaam wordt namelijk automatisch omhooggeduwd. Om dit feit is het meer ook vooral bekend.

Betreden op eigen risico

Een waarschuwing die je niet met een korreltje zout moet nemen wannee je dit water ingaat: het meer kan voor je huid geen pretje zijn. Vóóral niet als je een wond hebt of je benen net geschoren hebt. Het kan dan behoorlijk gaan prikken. Ook raden we je aan om oude zwemkleding aan te doen, omdat dit kan verkleuren en het elastiek kan uitrekken. Verder zijn sandalen of waterschoenen een pré vanwege de glibberige stenen.

De ongezouten waarheid

Wat veel mensen niet weten, is dat het niveau van het zoute meer door de grote droogte in hoog tempo blijft dalen. De waterspiegel is de laatste veertig jaar flink gezonken. Dit komt gedeeltelijk door de grote massa’s water die Israël en Jordanië uit de rivier de Jordaan halen. Deze rivier – waar Jezus in gedoopt zou zijn – vult normaal gesproken het meer aan. Maar de eens zo brede rivier heeft het nu zwaar te verduren en is een schim van wat het vroeger was.

Ten dode opgeschreven

Het gebrek aan watertoevoer zorgt er bovendien voor dat er niet voldoende zoet water in de Dode Zee belandt. Het water verdampt meer en meer en wordt zo steeds zouter. Of dit meer de 21ste eeuw gaat overleven is maar de vraag. Wetenschappers zijn als de dood voor het proces dat gaande is. Ze hebben het dan ook over een ecologische ramp en stellen dat de mens zich niet meer met de natuur moet bemoeien.

Enkele gebieden in de regio zijn zelfs al onbegaanbaar geworden. Daarom moeten de omliggende landen met elkaar in zee gaan om het gebied te behouden. Nu zijn er plannen om water aan te voeren vanuit de Rode Zee, een langgerekte binnenzee tussen Azië en Afrika. Maar als er niets van deze plannen terechtkomt, is deze verandering onomkeerbaar. Kortom: het is écht de dood of de gladiolen voor dit bijzondere natuurverschijnsel.