Fjordbyen: de up-and-coming wijk zonder regels in Aalborg

Artikel
29 sep 2023
5 minuten leestijd

‘De oase van Aalborg’, zo wordt dit deel van de vierde stad van Denemarken in de volksmond genoemd. Creatievelingen vanuit het hele land trekken hierheen vanwege de hechte commune die zelf de regels bepaald. Terwijl het vroeger te gevaarlijk was om hier ’s nachts rond te dwalen.

Een roze geschilderd huis, een haaienkop die tegen de muur aan is geplakt en talloze streetart op muren van huizen. Deze wijk wordt bewoond door kunstenaars en vrijdenkers, dat zie je meteen. De perkjes staan vol met kleurrijke bloemen en lange struiken hangen over de wandelpaden heen. In deze serene, rustige wijk aan de rand van Aalborg broeit het van de creativiteit. Bijna iedereen die in de culturele sector van Aalborg werkzaam is, woont hier of kent wel iemand die hier woont. Wat al die vrije geesten aantrekt? Een leven zonder wetten en regels en een hechte commune die in samenspraak met elkaar alle besluiten maakt.

Drank & drugs

Want het feit dat hier geen wetten en regels zijn, is wat deze wijk typeert. In dit stukje Aalborg heeft het stadsbestuur minder te zeggen dan in andere wijken. Hoewel ze op de vierkante meter precies weten welk huis waar wordt gebouwd, zijn de inwoners totaal vrij om te bepalen hoe dat huis eruit komt te zien. Een speeltuin dus voor creatieve geesten die zelf willen bepalen hoe hun voorgevel of voortuin eruit moet komen te zien. Bewoners mogen zoveel van de gemeente doordat de hechte gemeenschap goed voor elkaar zorgt. Ze hebben een zogenaamd contract met het stadsbestuur waarin afspraken staan. Hierdoor staat de gemeente het wijkbestuur toe en mogen ze over veel zaken zelf de dienst uitmaken. Dat zorgt ervoor dat het leven in Fjordbyen divers en uiteenlopend is. Mikkel Munk Iversen, lid van het bestuur in Fjordbyen, beaamt dat. “Er bestaat voor mij geen plek zoals Fjordbyen. Er hangt hier zo’n bruisende, levendige spirit. Ik wil hier nooit meer weg.”

Toch kent die vrijheid ook een keerzijde. Door de losbandigheid van Fjordbyen kent de commune ook veel alcoholisten. Zij zijn hier in eerste instantie naartoe getrokken om de lage alcoholprijzen. Alcoholisten worden hier echter niet aan hun lot over gelaten. Mikkel: “Door de sociale controle zijn ze minder vaak bereid zichzelf iets aan te doen. Er zijn tal van voorbeelden van alcoholisten die hierheen kwamen en zich bij elkaar geraapt hebben of zich hier geaccepteerd voelden in hun manier van leven.” Dat betekent volgens Mikkel echter vaak niet dat ze meteen stoppen met drinken, maar dat ze in ieder geval wel functioneren doordat ze een doel hebben gekregen binnen de commune.

Hoe is Fjordbyen zo geworden?

Het ontstaan van Fjordbyen gaat terug naar de jaren dertig, toen het een vissersdorp was. De vissers kwamen hierheen om hun netten uit te hangen en met hun collega’s een biertje drinken voordat ze weer naar huis of de zee op gingen. Na de Tweede Wereldoorlog werd de plek een soort ‘Kolonihaver’. Dat was in Denemarken vaak een plek voor mensen die in de stad woonden en geen ruimte hadden voor een tuin. Hier konden ze, aan de rand van de stad, toch hun groenten en fruit groeien in hun eigen moestuin.

Maar door de jaren heen trok de wijk steeds vaker ‘gure types’ aan. Fjordbyen was daarom dertig jaar geleden nog echt een ‘no-go zone’. Mensen vochten op straat, scholden elkaar uit en dronken veel alcohol. Hier kwam je ’s nachts gewoon niet.

Hoe anders is dat nu. Veel kunstenaars hebben deze vroeger kansloze omgeving omgetoverd in een betrokken gemeenschap. Ze zagen juist kansen om het vervallen gebied aan de rand van de stad kleur te geven. En dat lukte.

Sindsdien zijn er veel nieuwe bewoners bijgekomen. Er wordt wel een tegenprestatie gevraagd van deze nieuwelingen. “We proberen nieuwkomers op ’t hart te drukken dat er iets van je verwacht wordt als je hier komt wonen,” zegt Mikkel. “Deze wijk kan alleen bestaan door de inspanning van de bewoners uit de commune. Als niemand bijdraagt, zal deze plek verloren gaan.”

Echt zo vrij?

Is het hier dan helemaal van god los, zoals dat bijvoorbeeld in de bekende wijk Christiana in Kopenhagen het geval is? Niet helemaal. Zo houden ze zich niet alleen bezig met het maken van kunstwerken en het houden van strandfeesten, maar moeten ook alle oude huizen brandveilig gemaakt worden en moet er een riolering aangelegd worden. Dat zijn namelijk strenge eisen die in het contract met de stad staat. Houden ze zich niet aan die voorwaarden, dan wordt de commune opgeheven. Omdat de commune vrij wil blijven van deze verstrengeling, is het continu in beweging om te voorkomen dat Fjordbyen ophoudt te bestaan.

Hoe bezoek je Fjordbyen het beste?

Fjordbyen is makkelijk te bereiken vanuit Aalborg. Je fietst er al binnen tien minuten naartoe – en dat kan hier ook met de bekende soort deelfietsen die je ook in Nederlandse steden ziet. Anders is de benenwagen ook nog altijd een optie; vanuit het stadscentrum is dat ruim een halfuur lopen. Liever met openbaar vervoer? Neem dan buslijn 2 vanuit het historisch centrum en binnen twintig minuten sta je tussen de oude vissersnetten en streetart.

Goed om te weten