Deze gevangenis zonder muren wandel je op je dode gemakje binnen
- Artikel
- 26 jan 2023
- 5 minuten leestijd
Het heeft geen muren en reizigers worden er welkom geheten door gevangenen. Rara wat is het? De Iwahig gevangenis op de Filipijnen. De gevangenen werken er als boer, visser of bewaker. Gedraag je je goed? Dan mag je je eigen huis bouwen.
De gevangenis staat op het Filipijnse eiland Palawan, vijf kilometer van de kust van Palawan vandaan. Voor een eventuele ontsnappingspoging prima te doen toch? Maar ondanks het feit dat de gevangenis geen muren heeft, gebeurt dit vrijwel nooit. Er staat namelijk te veel op het spel voor de gevangenen. Maar hoe ontstond deze plek eigenlijk?
Overvolle gevangenis
Geloof het of niet, maar de ‘Bilibid prison’ in Manila, de hoofdstad van de Filipijnen, zat bommetje vol. De oplossing: een strafinrichting op Palawan. De in 1904 opgerichte inrichting was in eerste instantie alleen bedoeld voor Filipijnse gevangenen die niet meer in Bilibid prison konden worden geplaatst. Aangezien de gloednieuwe gevangenis op Palawan nauwelijks begrensd was, kwamen ontsnappingspogingen in groten getale voor. Maar ook daar werd een oplossing voor gevonden. Want waar je in Nederland als taakstraf vuil moet prikken van de straat, moet je bij Iwahig prison aan het werk als boer. Past het boerenleven niet goed bij je? Geen probleem, je kan als gevangene kiezen of je aan het werk wil als timmerman, visser, bewaker of medici. Toe aan meer luxe? Vraag een stukje perceel aan om hier je eigen huis op te bouwen. Niet geschoten is altijd mis.
Penal farm
Minder dan tweehonderd gevangenen zijn opgesloten in de gevangenis zelf. De rest kan genieten van de verwennerij van het landgoed, of ja… de strafboerderij. Eenmaal als gevangene aangekomen bij de gevangenis zonder muren, moet je eerst aan het werk als bouwvakker of als boer. Het privilege om je beroep te mogen kiezen, krijg je pas als je bent ingeburgerd. Op het begin word je zelfs maximaal beveiligd, al is dat waarschijnlijk niet te vergelijken met de EBI in Nederland. Heb je je een beetje gedragen? En presteer je goed? Dan mag je je beroep kiezen! Maar, juich niet te vroeg. Je moet natuurlijk wel eerst de proeftijd doorstaan. Is dit gelukt, dan word je middelzwaar beveiligd. Als laatste is er het stadium waar de gevangen niet worden beveiligd. Ze krijgen een stuk grond aangewezen waarop ze een huis kunnen bouwen.
Leven als gevangene
Over de Filipijnse gevangenishuizen gesproken: ze zien er iets anders uit dan je waarschijnlijk gewend bent. De fundering bestaat namelijk uit omhoog staande bamboestokken, de muren herken je aan het geweven houtframe, en het dak is gemaakt van gras. Gras dat verdacht veel weg heeft van riet. En voor de luxepoezen is er als kers op de taart een prachtig uitzicht op de rivier en de bergen.
Potje poolen? Dan ben je bij Iwahig prison aan het juiste adres. Gevangenen hebben van materialen uit de natuur een zelfgemaakte pooltafel in elkaar geflanst. Enige voorwaarde? Neem wel zelf een paar ballen mee. Die zijn namelijk niet inbegrepen. De gevangenen spelen zelf met fiches die lijken op pokerchips. En zoals de verliezer normaal gesproken een biertje moet halen, moet 'ie in Iwahig onder de pooltafel doorkruipen. Van een minimale straf kan je inderdaad wel spreken.
Ontsnappen
Baboy, ook bekend als Mayor (burgemeester), heeft al negen jaar in Iwahig prison achter de rug. Hij is de democratisch gekozen leider van een zelfbesturende gemeenschap van gevangenen. Alle mensen die een eigen huis hebben wonen samen in een dorp op het land van Iwahig prison.
Youtuber Anthony Morse was een aantal jaar geleden op het eiland en sprak met Baboy. Hij vertelt tegen Anthony dat hij het leven op Palawan, ondanks zijn vrienden en vrijheden, best zwaar vindt: ‘’Soms is het leuk, maar merendeels is het moeilijk. Het leven is hard hier, en je bent ver weg van familie. De bewegingsruimte is beperkt en we moeten ons aan de regels houden. En ook al doen we duizenden goede dingen, als we één keer iets fout doen moeten we terug naar maximum beveiliging’’.
Dit is één van de redenen dat er per jaar meestal maar vier gevangenen proberen te ontsnappen. Want worden ze gepakt? Dan beginnen ze helemaal onderaan bij de maximaal beveiligde gevangenen, zonder vrijheden. Ze gaan er dan qua voorzieningen flink op achteruit en zetten hun huis op het spel.
Probeert een gevangene toch te vluchten? Dan moet ‘ie door een bos vol wilde dieren en dodelijke malariamuggen. De kans op overleven is hierdoor een stuk kleiner.
Zelf op gevangenisbezoek
Wil je een bezoekje brengen aan deze Filipijnse gevangenis zonder muren? Boek een citytour door Puerto Princesa. Deze tour neemt je onder andere mee naar de Iwahig gevangenis. Maar je kan natuurlijk ook op eigen houtje reizen, net zo avontuurlijk! Ga met de ferry of neem het vliegtuig vanaf Manila naar Puerto Princesa. Als je al op het eiland Palawan bent, neem dan een typische jeepney of tricycle (driewieler).
In Iwahig prison werd er dus niet of nauwelijks over je gewaakt. Maar in deze verlaten, Cubaanse gevangenis werd je continue bekeken.