Het leven in de hoogste stad ter wereld: "Een verstikkende ruïne"
- Artikel
- 03 nov 2022
- 6 minuten leestijd
Wat er zo bijzonder is aan wonen op een hoogte van 5100 meter? Het maakt je gelijk inwoner van de hoogste, permanent bewoonde plaats ter wereld. Waar? In de Peruaanse Andes, La Rinconada om precies te zijn. Toch is hier wonen lang niet zo gaaf als het klinkt.
Dé hoogste woonplaats op aarde dus. En hoewel dat klinkt als iets om over op te scheppen, wordt de stad door velen omschreven als de ‘hel op aarde’. Toch telt het vandaag de dag tienduizenden inwoners. Hoe dat komt? Het gebied ligt in het Ananea district, op de helling van een meer dan 5800 meter hoge berg. En precies dat maakt het aantrekkelijk voor goudzoekers. Van 2001 tot 2009 groeide de bevolkingspopulatie met dertigduizend. Wat eerst slechts een klein goudzoekerskamp was aan de voet van een gletsjer, telt vandaag de dag meer dan zeventigduizend inwoners. Vanwaar die snelle toename? Sinds het begin van deze eeuw is de goudprijs meer dan verdubbeld, waardoor steeds meer mensen het gebied introkken.
Arbeidersplek
Maar met die stijgende bewonersaantallen had de stad geen rekening gehouden. De infrastructuur was dan ook totaal niet voorbereid op de drukte. Zo waren er geen sanitaire voorzieningen of vervoersverbindingen. De verantwoordelijkheid lag dus noodgedwongen bij de inwoners zelf: dezelfde mensen die het afval en kwik dat wordt gebruikt voor de goudwinning begraven of op straat verbranden.
En zo begon La Rinconada dus steeds meer bekend te staan als arbeidersplek. De economie is volledig gebaseerd op de productie uit goudmijnen in nabijgelegen gebieden. Wat we daarmee bedoelen: veel mijnwerkers werken voor de goudmijn van Corporacion Ananea. Deze mijn maakt gebruik van een systeem waarbij werknemers 30 dagen zonder loon werken, om vervolgens op de 31e dag zoveel mogelijk erts mee naar huis te sjouwen. Oftewel: pakken wat je pakken kan. Het goud dat vervolgens in het meegenomen gesteente zit, is je maandloon. Heb je pech? Dan bevat het erts bijna geen goud en heb je een maand lang voor niets gewerkt.
Verboden voor vrouwen
Zekerheid heb je dus nooit. En de handen als gezin uit de mouwen steken? Dat mag niet. Na de goudontdekking, werd besloten dat alleen mannen voet mochten zetten in de mijn. Waarom? Het is ijskoud in de tunnels. Daarnaast leggen werkers een dagelijkse klim af van een half uur. Hierdoor is een goede weerstand vereist: door de hoogte zit er weinig zuurstof in de lucht. Verboden voor vrouwen dus. Toch worden de zogeheten ‘pallaqueras’ regelmatig gespot aan de bergrand. Deze vrouwen scannen achtergelaten brokken op kleine hoeveelheden goud die over het hoofd zijn gezien.
Juliaca
Goud, goud en nog eens goud dus. Daar hopen de inwoners op. Eens in de zoveel tijd heeft de stad dan ook een goed jaar. In 2011 werd er bijvoorbeeld in totaal aan 150.000 kilo goud gevonden. Ook gaan er verhalen rond van mijnwerkers die thuiskwamen met brokken goud ter grootte van een mensenhoofd. Maar voor de meerderheid van de werkers geldt dat ze voorlopig moeten wachten op een wonder. Heb je écht geluk? Dan wil je waarschijnlijk zo snel mogelijk verhuizen. Mijnwerkers die iets meer te besteden hebben, wonen in het nabijgelegen Juliaca, een stad op zo’n 3800 meter hoogte. Waarom? In Juliaca heb je toegang tot meer openbare faciliteiten. Ook bevindt het dichtstbijzijnde vliegveld zich hier: Inca Manco Capac International Airport.
Barre omstandigheden
Hoewel je in La Rinconada dus een van ‘s werelds kostbaarste elementen kan vinden, wordt de stad tegelijkertijd beschouwd als een van de verschrikkelijkste plekken op aarde. Zo is er weinig tot geen toezicht vanuit de overheid, waardoor vooral criminele bendes de stad beheren. Er is veel illegale prostitutie en minderjarigen worden seksueel uitgebuit. Ook is er geen stromend water, geen riolering én geen elektriciteitsnet. De enige drinkwaterbron is afkomstig uit met kwik vervuilde meren. En omdat de mijnwerkers kwik gebruiken om het ruwe gouderts te poetsen, heerst er zware vervuiling in de stad en eromheen. En scholen of ziekenhuizen? Die zijn er al helemaal niet te vinden.
De Peruaanse regering houdt haar handen dus af van de mijnwerkers en inwoners van de stad. Het gebied is alleen per auto te bereiken via riskante, kronkelige bergwegen: een tocht die meerdere dagen vergt. Maar deze barre omstandigheden houden goudzoekers niet tegen. Op zoek naar een betere toekomst trekken er nog altijd meer en meer mensen naar de ijzingwekkende bergstad.
Levensverwachting
Door de bijna onmenselijke leefomstandigheden is de levensverwachting van de stadsbevolking tussen de 30 en 35 jaar: ongeveer de helft van het gemiddelde in Peru. De mensen in La Rinconada sterven langzaam. Waaraan? Longziekten en infecties aan de luchtwegen zijn een veelvoorkomend probleem. Na verloop van tijd tasten deze kwalen het zenuwstelsel aan en leiden ze tot geheugenverlies, misvorming of zelfs verlamming.
Verstikkende ruïne
Los van de inwoners, heeft het landschap er ook onder geleden. Zoals de Peruaans-Amerikaanse auteur Marie Arana het in de Virginia Quarterly Review verwoordt: "Wat ooit een regio was van kristallijne bergmeren en springende vissen, is uitgegroeid tot een Jeroen Bosch-achtige wereld die de verbeelding tart. De karige vegetatie is verdwenen. De aarde is omgeploegd. Wat je in plaats daarvan ziet, is een maanlandschap, doorspekt met roestroze meren die naar cyanide stinken. De watervogels die ooit overvloedig aanwezig waren in deze vallei van de Andes zijn verdwenen. Alleen is er af en toe nog een gier. De geur is overweldigend; het is de stank van het einde der dingen: van verbranding, van rot, van menselijke uitwerpselen. Zelfs de ijzige kou, de permafrost, de snijdende wind en de sneeuwvlagen kunnen de geur niet maskeren. Terwijl je omhoog rijdt naar de stad, zie je overal om je heen hopen afval; een verstikkende ruïne met spookachtige personen die er hun weg zoeken.”
Benieuwd naar meer uitersten van de wereld? Check dan hoe het leven in de koudste stad ter wereld eruitziet.