1600 kilometer van de oceaan af: waarom heeft Paraguay zo’n grote scheepsmacht?
- Artikel
- 13 sep 2022
- 6 minuten leestijd
Paraguay is een binnenstaat. Oftewel: een kustloos land. De zee ligt zo’n zestienhonderd kilometer van het vasteland af. En toch heeft de Zuid-Amerikaanse republiek de grootste marine voor een landlocked land. Waarom?
Leuke steden, een verrassende natuur en prachtige ruïnes. Toch slaan de meeste reizigers deze plek over en wonen er maar 7,3 miljoen inwoners. Er is geen directe toegang tot de open zee, waardoor het volledig afhankelijk is van andere landen. Republiek Paraguay ligt als een stipje midden op een continent en is één van de 44 landen waarop dit van toepassing is. Want buurlanden Argentinië, Brazilië en Bolivia sluiten het van alle kanten in.
El corazon
Stel je je een marine voor? Dan denk je waarschijnlijk aan oorlogsschepen op rimpelend marineblauw water. Waar je niet aan denkt? Aan verouderde vlaggenschepen, logge patrouillevaartuigen en kanonneerboten in het veelal lage, bruine rivierwater van Paraguay. Maar dat het kustloze land in het hart van Zuid-Amerika ligt, weerhoudt het er niet van om de grootste vloot voor niet aan zee grenzende landen te hebben.
Zeeslag, Risk of Stratego?
Ja, het land ligt ver van de oceaan. Dus waarom vind je er een grote zeemacht? Dat het zo ver van de grote plas ligt, betekent niet dat er helemaal geen water te vinden is. Het land zelf wordt door water in tweeën gesplitst, namelijk door de Paraguay-rivier. En ook de Paraná-rivier is een grote vis in de vijver.
In totaal telt het land meer dan achtduizend kilometer aan waterwegen, die zich over het hele grondgebied uitstrekken. Sommige zijn alleen zo ondiep dat zelfs buitenboordmotoren er niet veilig gebruikt kunnen worden. Maar in een land dat grotendeels uit jungle en dichtbeboste gebieden bestaat, blijft het water een goede vervoersoptie.
Door dat water kent het land wel een sterke scheepvaarttraditie, want daarmee heeft het toegang tot de Atlantische Oceaan en kan het handel bedrijven. Maar dat de binnenlandse rivieren zo dienen als handelscentrum is niet de enige reden dat het land een marine heeft. Ook de roerige geschiedenis en de criminele handel via de rivieren spelen een rol. En dus heeft het ingekapselde land twaalf bases, waarvan de belangrijkste (en oudste) in hoofdstad Asuncion ligt.
Strijdkracht
Lange tijd was het land in bezit van Spanje, net als bijna de rest van het continent. Ondanks dat heeft het al die tijd de moedertaal – Guaraní – weten te behouden, waardoor dit nog altijd de eerste taal van Paraguay is. In 1811 wist het zich vrij te maken van Spanje, maar dit leidde niet tot een vredige periode in het tweetalige land. Want de eerste zestig jaar na de onafhankelijkheid werd het geregeerd door drie dictators.
Schrikbewind
Dictator nummer drie voerde oorlog tegen de alliantie Uruguay, Brazilië en Argentinië van 1864 tot 1870, waarbij ook de maritieme strijdmacht voor het eerst ‘in actie’ kwam. Door de andere landen werden schepen in de havens aan de oevers aangevallen en werd de vloot vernietigd. Qua dodelijke slachtoffers was dit de ergste oorlog die zich sinds de koloniale tijd op het Zuid-Amerikaanse continent heeft afgespeeld. Ongeveer zeventig procent van de Paraguayaanse bevolking stierf door ziekte en oorlog en het land werd bijna van de kaart geveegd.
En dat was nog niet eens het einde van het bloedverschiet. Tussen 1932 en 1935 volgde nog een oorlog met Bolivia om olie in het Chaco Boreal-gebied, waarbij opnieuw ook de wateren onderdeel van het speelveld waren. Voor beide landen betekende dit een zware klap op de economie, maar Paraguay kreeg wel het grootste deel van het gebied in handen. Sindsdien groeide de marine, met name door de schenking van patrouilleboten door de Verenigde Staten in 1944.
En ook na een periode van relatieve stabiliteit kreeg het land weer te maken met een machtsgreep: in 1954 volgde een militaire dictatuur, die uiteindelijk in 1989 omver werd geworpen.
In het vaarwater
De erfenis van een geschiedenis vol conflicten? Nu nog teisteren politieke kwesties en corruptie het land. De rivieren zijn dan ook het speelveld voor transnationale criminele organisaties. 80 procent van de import en export in het land verloopt namelijk via de watergrenswegen. Zo zijn drugssmokkel van cocaïne en marihuana en gewapende conflicten tussen bendes uit de verschillende omliggende landen er niet ongewoon.
Dat verklaart – naast de eeuwen aan strijd – de aanwezigheid van oorlogsvaartuigen op wateren van Paraguay, want het land is hierdoor wel degelijk aan andere landen en uiteindelijk ook de zee verbonden. Daarom moeten de havens die eraan liggen veilig blijven en vinden daarop veel patrouilles plaats.
Toch staat de marine voor veel uitdagingen: het krijgt maar een klein onderdeel van het legerbudget, waardoor er weinig geld overblijft voor brandstof en munitie voor operaties en trainingen. Dus ondanks dat dit land de grootste vloot voor een binnenstaat heeft, betekent dat niet dat de zeemacht in een opperste staat van paraatheid is.
Lucky Luke’s
Kortom: strijd zit in het bloed van de Paraguayanen. En dat uit zich ook als culturele erfenis. Veel inwoners hebben wapens in huis. Hoe kan dat? Het is vrij eenvoudig om eraan te komen en duels met revolvers of pistolen zijn vandaag de dag niet verboden in het land. Maar of ze dan ook sneller schieten dan hun schaduw, is nog de vraag.
Wel gelden twee belangrijke voorwaardes. Allereerst moeten beide duellisten als bloeddonor zijn geregistreerd. Ten tweede moeten medische hulpverleners aanwezig zijn. Waarom? Dan is het natuurlijk eenvoudiger om het slachtoffer te redden.
Niet alleen Paraguay kent een strijdlustig verleden. Ook New Mexico heeft door vele conflicten een minder betoverende geschiedenis.