New Mexico: land van betovering of toch van conflict?
- Artikel
- 20 jul 2022
- 6 minuten leestijd
Een gevarieerd landschap. Een mozaïek aan culturen en invloeden. En levendige steden met een rijke geschiedenis. De Amerikaanse staat New Mexico wordt liefkozend ‘het land van betovering’ genoemd, maar zoals de naam doet vermoeden is de geschiedenis misschien niet zo betoverend.
New Mexico: één van de vijftig staten in de Verenigde Staten. En dat is het pas sinds 1912, waarmee het een van de jongste staten van het land is. Je vindt het in het zuidwesten van het land, tegen Texas en – niet geheel verrassend – de grens van Mexico aan. Van boven, links en rechts wordt de staat omsingeld door Colorado, Oklahoma en Arizona.
De Rio Grande deelt het gebied in tweeën. En met een mix van uitgestrekte woestijnlandschappen, met sneeuw bedekte bergen, een spectaculair grottenstelsel, bruisende warmwaterbronnen en diepe kloven vormt de staat een betoverend geheel. Chris maakte daarom nog in 2019 een roadtrip dwars door de woestijnen van New Mexico en Arizona. Het is dan ook geen wonder dat deze staat bekend staat als The Land of Enchantment.
Koosnaam
Maar deze term kwam niet zomaar uit de lucht vallen bij het zien van het betoverende landschap. Het werd voor het eerst als staatsbijnaam aangestipt in 1906, toen de Amerikaanse journalist Lilian Whiting het in een reisgids gebruikte.
Het werd niet direct opgepikt, want de uitdrukking moest nog bijna dertig jaar wachten voordat staatsautoriteiten het overnamen. Zo gebruikte het toeristenbureau van New Mexico het in 1935 in een brochure om toeristen te trekken, waarna het in 1941 werd toegevoegd aan kentekenplaten. Kort daarna sloeg de term aan, maar toch werd het pas in 1999 officieel als leus van de staat aangenomen.
Battle of the bijnamen
Want de nickname heeft ook nog lange tijd competitie gehad. Daarvoor was the Sunshine State als motto aangenomen. Maar toen Florida dit in 1934 als bijnaam koos, gaf de staat deze op. Vervolgens werden ‘de cactusstaat’, ‘het land van kansen’, ‘het land van verlangen van het hart’ en – last but not least - ‘de Spaanse staat’ bijna de koosnaam. En zoals je al kan raden, heeft die te maken met het Spaanse koloniale verleden van de ‘Nieuwe Wereld’.
Gemengde invloeden
Ondanks het koloniale verleden vind je in New Mexico – op Alaska na – het hoogste percentage Native Americans. Want voordat kolonialiserende Spanjaarden hier in de zestiende eeuw hun intrek namen verbleven hier Indianenstammen, zoals de landbouwbedrijvende Pueblo-bevolking en de nomadische Navajo’s en Apachen. Zo wonen er nu nog veel afstammelingen van de oorspronkelijke bewoners in Navajo Nation en in Taos.
De nederzetting Acoma Pueblo, dat op een zandstenen tafelberg in een indianenreservaat ligt, is dan ook de oudste bewoonde plek die de Verenigde Staten rijk is. Hierdoor zie je in de staat veel invloeden vanuit die periode.
(Nieuw) Mexico
De kolonisten doopten hun nieuwe thuis om tot Nuevo México en stichten in 1598 de eerste Spaanse nederzetting. In 1610 volgde de stichting van de huidige hoofdstad: Santa Fe. Aan de bouw van deze stad werden de oorspronkelijke bewoners gedwongen mee te werken. Dat leidde uiteindelijk tot een opstand in 1680, waarbij bijna alle Spaanse nederzettingen werden vernietigd.
Landjepik
Toen Mexico in 1821 onafhankelijkheid werd van de VS, hoorde de staat nog bij dat land. Want dat gebied was op dat moment grotendeels veroverd door Spanje. Dit bleef eigenlijk zo tot aan de Amerikaans-Mexicaanse Oorlog van 1846 tot 1848. De aanleiding was de annexatie Texas door de Verenigde Staten. Hierbij was de winst van de VS al snel een feit. Interessant feitje: de eerste gevechtsfoto’s zijn waarschijnlijk tijdens deze strijd.
Kort op de winst werd het territorium New Mexico aan Amerika overgedragen. Maar dat betekende geen einde aan onrust: van 1861 tot 1865 volgde de Amerikaanse Burgeroorlog. Pas daarna keerde er rust terug en uiteindelijk trad het gebied op 6 januari 1912 toe als zevenenveertigste staat.
Testlocatie
Maar zelfs daarmee bleef het gebied niet vrij van invloeden van oorlog. Want tijdens de Tweede Wereldoorlog werden in de White Sands Desert nieuwe wapens onderzocht en ontwikkeld. Zo werd op het proefterrein bij Los Alamos de eerste atoombom – met succes – getest.
Mix
In deze decennia ging het gebied dus over in conflict tot conflict onder verschillende machthebbers. Het gezegde “vroeger was alles beter” gaat hier dan ook niet per se op. De gebeurtenissen hebben ervoor gezorgd dat er nu in de staat met twee miljoen inwoners – naast een hoog percentage oorspronkelijke bewoners – veel Spaanstaligen wonen. Volgens de grondwet heeft het dan ook geen nationale taal. Kortom: door het verleden is New Mexico een smeltkroes van de Mexicaanse en Amerikaanse cultuur en de cultuur van de oorspronkelijke bewoners.
Niet probleemvrij
Ook vandaag de dag is het niet vrij van zorgen. Uit een onderzoek uit 2021 van WalletHub kwam de staat nog naar voren als één van de slechtste staten van de Verenigde Staten om te wonen. Het eindigde op plekje 49. En met in totaal vijftig Amerikaanse staten kan je stellen dat dit geen al te beste score is.
Hoe dat zit? De inwoners hebben te maken met hardnekkige problemen, zoals de hoogste armoede en de laagste inkomens. Ook vind je hier de minste bewoners boven de 25 jaar met een schooldiploma. Daarbij komt dan nog het aantal misdaden. Zo heeft de staat wel het laagste aantal misdaden van alle staten, maar gemiddeld per aantal inwoners gezien juist het hoogste.
Land van betovering?
De uitgestrekte en wisselende landschappen in deze staat zijn dus zeer zeker wel betoverend. En ook de verschillende culturele invloeden geven het – ondanks de conflicten die eraan voorafgingen – vandaag de dag een unieke charme. Maar ook nu kent het nog veel problemen, die wellicht niet zo betoverend zijn als de leus van de staat verkondigt.
In deze staat vind je vandaag de dag nog zo’n vierduizend ghost towns. Waarom en waar? Dat lees je in dit artikel.