De Pamir Highway: een roadtrip over het dak van de wereld
- Artikel
- 01 feb 2022
- 6 minuten leestijd
Een weg over de eeuwenoude Zijderoute: twaalfhonderd kilometer langs maanlandschappen, spectaculaire bergen en diepblauwe meren. Dit is de op twee na hoogste snelweg ter wereld, vol met onverharde stukken, grote gaten en zonder vangrails.
Wat vroeger onderdeel was van de Zijderoute, die door mensen uit de hele wereld werd getrotseerd, is nu een van de meest ruige wegen op aarde. De Pamir Highway staat ook wel bekend als de M-41, een naam die het kreeg van de Sovjets die in de jaren dertig de route gebruikten om militaire troepen en provisies te transporteren. De weg is 1250 kilometer lang en loopt van Osh in Kirgizië naar Dushanbe in Tadzjikistan.
Zwaaien naar Afghanistan
Dat deze snelweg divers en lang is, is een understatement. Zo kan je op sommige plekken uitkijken over Chinese bergen en op andere plekken Pakistan in de verte spotten. Op een stuk loopt de route zelfs langs de grens van Afghanistan. Vanuit je auto kan je dus zwaaien naar de mensen in een van de vele Afghaanse dorpjes die aan de andere kant van de rivier liggen. Je ziet er mannen op ezels voorbijrijden, mensen werkend op de akkers en vrouwen die kleding wassen in de rivier. Het landschap is ontzettend divers op de Pamir Highway. Op deze route kom je langs turquoise meren met zandstranden waar kamelen rondlopen, je komt er watervallen tegen, abrikozen boomgaarden, besneeuwde bergtoppen en warmwaterbronnen.
Eenzame hoogtes
En al die plekken heb je bijna voor jezelf alleen, want Centraal-Azië is (onterecht) een van de minst toeristische plekken ter wereld. De hooggelegen Pamir woestijn is een ruwe en eenzame plek. Hoewel er waarschijnlijk meer sneeuwluipaarden en schapen (sommigen ter grootte van een koe) zijn dan mensen, zijn de inwoners die je hier tegenkomt wel erg vriendelijk en gastvrij. Schrik dan ook niet als je onverwachts wordt uitgenodigd voor bijvoorbeeld een maaltijd bij een willekeurige voorbijganger. Avontuur is in elk geval gegarandeerd op de Pamir Highway: uitdagende hikes, wildkamperen op de meest oogverblindende en verlaten plekken, dieren spotten in het wild en bijzondere ontmoetingen met bewoners.
Zieke hoogtes
De hoogteligging van de Pamir Highway is een van de redenen dat het zo indrukwekkend en oogverblindend is. Helaas hebben bergpassen boven de vierduizend meter ook een keerzijde: het risico op hoogteziekte. Door de extreme hoogte hier kan je hoofdpijn krijgen en misselijk en kortademig worden. Besluit je deze route te nemen en wil je jezelf deze ellende besparen? Zorg er dan voor dat je niet meer dan vierhonderd meter per dag stijgt. En vergeet je niet in de smeren. Ondanks dat de temperaturen zeker in de winter ver onder het nulpunt zakken, is de UV-straling stukken hoger in de bergen.
Een goede voorbereiding is het halve werk
De meest gebruikelijke manier om de route af te leggen is door met een vierwiel-aangedreven auto de grote hoogtes te trotseren. Liften is voor de wat avontuurlijkere reiziger ook een veelvuldig gebruikte manier om jezelf te verplaatsen. En met de vele bochten, kronkels en vergezichten kan je je voorstellen dat dit ook voor motorrijders een waar paradijs is.
Pas echter wel op: je kan niet zomaar de ANWB bellen met autopech en soms heeft je telefoon zelfs geen bereik in deze afgelegen regio. Een beetje technisch inzicht en de nodige reserveonderdelen in de auto zijn dus wel zo handig als je geen eeuwigheid wil wachten tot iemand je komt helpen. Tankstations zijn er schaars en als je er een vindt, heb je ook geen garantie dat je er op dat moment daadwerkelijk kan tanken. Ook volle jerrycans zijn dus geen overbodige luxe.
Avontuurlijke fietstocht
Inmiddels zie je bijna meer fietsen of mountainbikes op de Pamir Highway dan auto’s. Begrijpelijk vanwege het landschap, maar toch is een fietstocht hier een behoorlijke uitdaging. De wegen zijn vaak slecht, zitten vol met kuilen en gaten en ook de weersomstandigheden kunnen erg onvoorspelbaar zijn. Aan de hoeveelheid fietsers te zien, maken de onvergetelijke uitzichten en de gastvrije bevolking de zware tocht uiteindelijk toch meer dan waard.
Klimaatverandering
Bijna zou je denken dat deze afgelegen regio niet verbonden is met de buitenwereld. Niets is echter minder waar, want ver van de bewoonde wereld is problematiek als economische migratie, Chinees imperialisme en klimaatverandering juist aan de orde van de dag. In de regio zijn gletsjers de voornaamste waterbron en problemen met betrekking tot watertekorten beginnen al voelbaar te worden voor de bevolking. In de regio zal de temperatuur met zes graden stijgen, waardoor iets minder dan de helft van de gletsjers in 2050 verdwenen zullen zijn. Het gevolg? Een ecologische ramp dreigt en boeren zullen in de toekomst hun landbouw niet voldoende kunnen irrigeren, met voedselschaarste als resultaat.
Heroin Highway
Naast alle schoonheid die deze route te bieden heeft, kent het ook een rauwere en lelijkere kant. Jaarlijks wordt naar schatting zo’n negentig ton heroïne vanaf Afghanistan over deze afgelegen wegen vervoerd. Vaak zijn ook mensen in dienst van de overheid betrokken bij deze smokkel. Corruptie is een groot probleem in Centraal-Azië. De Zijderoute is sinds de val van de Sovjet-Unie een van ’s werelds belangrijkste drugsroutes geworden.
De hoeveelheid winst die kan worden behaald met de verkoop van opiaten is bizar hoog. Sta dan ook niet versteld als je in het arme Kirgizië een grenswacht tegenkomt met een Rolex horloge om. Zelfs áls grenswachters drugssmokkelaars tegen willen houden, is dit erg moeilijk in het rauwe, bergachtige landschap. En met wat corruptie komen de meestal arme grenswachters er zelf financieel natuurlijk beter uit.
Ondanks de problematiek waarmee de regio kampt, is de Pamir Highway een uitzonderlijke en unieke route. Ben je op zoek naar een onvergetelijke reis, waarbij je onaangeroerde plekken verkent vol culturele en landschappelijke diversiteit: dit is de plek. Durf jij het aan?
Adembenemende route trotseren, maar liever wat dichter bij huis? Verken de verlaten kastelen, natuurparken en lochs in de Schotse Hooglanden.