Achter het jarenlange geweld in Sudan schuilt een land vol schoonheid en historie
- Artikel
- 06 jun 2023
- 6 minuten leestijd
Burgeroorlogen, staatsgrepen en hongersnood: al decennia is het onrustig in Sudan. Wie aan dit land denkt, denkt waarschijnlijk —terecht— aan de vreselijke leefomstandigheden. Maar wat je misschien niet weet, is dat achter deze ellende een land vol historische schatten schuilt.
Het is zaterdagochtend 15 april 2023 als Sudan opnieuw het wereldnieuws haalt: gevechten, explosies, gewonden en doden. Slechts vier jaar nadat dictator Al-Bashir is afgezet en de Sudanese bevolking voorzichtig droomt van een democratie, raken de twee militaire leiders en hun legers in een bloedig conflict met elkaar. Opnieuw lijkt een jarenlange burgeroorlog voor de deur te staan.
Al sinds 1955, nog voordat het land onafhankelijk werd van de Britten, is Sudan een strijdtoneel van geweld, burgeroorlogen en staatsgrepen. Het land, dat ook nog eens kampt met droogte, overstromingen en hongersnood, lijkt maar niet te kunnen ontsnappen aan de negatieve spiraal. Hoe anders was dat ooit, toen Sudan de thuishaven was van farao’s, imposante piramides en majestueuze tempels.
Meer dan Egypte
Sudan telt vandaag de dag maar liefst 255 piramides. Om dat even in perspectief te plaatsen: Egypte telt er ‘slechts’ zo'n 118. En waar de piramides in Egypte dagelijks worden omringd door hordes mensen, zijn de miljoenen zandkorrels in de Nubische woestijn vrijwel de enige getuigen van de eeuwenoude monumenten in Sudan. Zandkorrels die de piramides enerzijds beschermen tegen plunderaars, maar anderzijds voorgoed dreigen te begraven.
Om piramides in Sudan tegen te komen hoef je eigenlijk alleen maar de Nijl te volgen, de rivier die het land doormidden snijdt. Net zoals in buurland Egypte, speelt deze rivier een enorm belangrijke rol en zijn de oevers de thuisbasis van vele historische schatten. De piramides van Sudan vind je voornamelijk in het noorden, in een gebied genaamd Nubië. Deze regio strekt van Khartoem — de Sudanese hoofdstad — tot aan Aswan in het zuiden van Egypte.
Machtig gebied
Waar Nubië nu vooral nog te boek staat als een onheilspellende woestijn, was het ooit een machtig rijk. Het gebied werd eeuwenlang bewoond door verschillende vorstendommen. Een van die vorstendommen was het Koninkrijk Koesj, dat veel gebruiken van het oude Egypte overnam, zoals het geloof, schrift en dus piramides. Tussen 800 voor Christus en 100 na Christus werden deze dan ook in grote getalen gebouwd. En dat is opvallend, aangezien de wereldberoemde Egyptische piramides meer dan duizend jaar ouder zijn.
De piramides in Nubië werden van graniet en zandsteen gemaakt en dienden waarschijnlijk als graven voor koningen, koninginnen en rijke burgers. Vandaag de dag kom je ze overal in het noorden van het land tegen. De belangrijkste en indrukwekkendste opgravingsplaats vind je bij Meroë, zo’n tweehonderdvijftig kilometer ten noordoosten van Khartoem. Deze plek was ooit de hoofdstad van Koesj en telt ongeveer tweehonderd piramides. Nergens ter wereld vind je zo’n grote verzameling van de imposante bouwwerken.
Kijk in het verleden
Zo groot als de beroemde piramides in Egypte zijn de bouwwerken bij Meroë overigens niet. Ze zijn een stuk steiler en kleiner, maar daardoor niet minder indrukwekkend. Onderzoekers denken dat de ontwerpers niet alleen keken naar de piramides in Egypte, maar ook naar Griekse en Romeinse bouwwerken. Het design was uiteindelijk een combinatie.
De monumenten bieden een interessante kijk in het verleden. Zo vind je op sommige zandstenen afdrukken van olifanten, giraffen en gazellen: het bewijs dat dit waarschijnlijk ooit een vruchtbaar grasland was. De kapellen en graafkamers zijn gevuld met illustraties en inscripties over het luxeleven van de rijke leiders van Meroë. En loop je naar de Leeuwentempel op de archeologische site? Dan vertellen de schilderingen je dat farao’s hier met meer accessoires rondliepen dan in Egypte en dat ook vrouwen hier de titel van farao mochten dragen.
Veel verloren
Ondanks dat er zoveel over is van de piramides, is er ook ontzettend veel verloren gegaan. Weercondities, vandalen en het slechte onderhouden hebben in de loop der eeuwen hun tol geëist. Om nog maar te zwijgen van de Italiaanse Giuseppe Ferlini. Hij trok in 1830 naar Meroë om te zoeken naar schatten. Daarbij plunderde en vernielde hij een flink aantal piramides die enkele jaren daarvoor nog in goede staat waren ontdekt. Hij wordt verantwoordelijk geacht voor het vernielen van meer dan veertig piramides.
Zijn zoektocht was succesvol en vol juwelen trok hij terug naar Europa. Eenmaal daar kon hij zijn gestolen goederen moeilijk kwijt, omdat Europeanen in die tijd niet geloofden dat sieraden van zulke kwaliteit uit Afrika konden komen. Toch heeft hij een groot deel van zijn juwelen uiteindelijk kunnen verkopen aan Duitsland. Nog altijd zijn veel gestolen sieraden, beelden en gereedschappen uit Sudan te bekijken in Duitse musea.
De opkomst van toerisme
De afgelopen jaren leek Sudan hele voorzichtige stappen richting toerisme te zetten. Zo kon je als reiziger bijvoorbeeld overnachten in een luxe tentenkamp vlakbij Meroë. En waar je in Egypte je uitzicht op eeuwenoude bouwwerken moet delen met duizenden, kon je hier in je eentje rondlopen tussen de honderden schatten uit het verleden.
De rust die je tot voor kort beleefde tussen de Nubische piramides, staat in schril contrast met het dagelijkse geweld waar miljoenen Sudanezen nu mee te maken hebben. 3 op Reis presentator Sahil maakte met zijn programma ‘Fight or Flight’ een reportage over de uit Sudan gevluchte Abdulaal en zijn vriend Suhaib en zusje Mabrooka. Waar Abdulaal naar veiligheid in ons land zocht, bleven Suhaib en Mabrooka achter in Sudan om te vechten voor een betere toekomst.
Vooral in de huidige situatie is het erg lastig om de bevolking van Sudan te steunen. Wil je toch iets doen voor de familie en vrienden van Abdulaal? Op zijn Gofundme kan je geld voor voedsel, water en medicijnen doneren. Hulp die de inwoners van Sudan nu meer dan ooit nodig hebben.
Net als Sudan, kent ook Irak een rijke geschiedenis. Babylon was het New York van de oudheid, maar is nu slechts een verwaarloosde ruïne.
