Afgelegen grot in Honduras is bedekt met kristallen schedels
- Artikel
- 22 jun 2023
- 5 minuten leestijd
Grotten: ze blijven tot de verbeelding spreken. Toch is dit stelsel, gelegen in de Olancho-vallei van Honduras, er niet zomaar een. Diep onder de grond vind je hier een grafkamer bezaaid met ontelbare lichtgevende skeletten. Dit is het verhaal van de Cave of the Glowing Skulls.
Bovenstaande afbeelding ter illustratie.
Talgua Cave, zoals de grot in kwestie officieel wordt genoemd, is al decennia bekend bij omwonenden. Dat bewijst de graffiti op sommige glinsterende muren wel. Maar zoals bij veel grotten, heeft ook dit ondergrondse stelsel verrassingen in petto. Wanneer twee Amerikaanse vrijwilligers van het VS-vredecorps met enkele Hondurese collega’s in 1994 door de Oost-Hondurese grot struinen, ziet een van de mannen iets glinsteren vanuit een donkere opening. Zijn nieuwsgierigheid is geprikkeld, wat is dit?
Cave of the glowing skulls
Heb je ooit een horrorfilm gezien? Dan zegt elke cel in je lichaam waarschijnlijk om niet af te dalen naar een mysterieus donker hol. Maar dat houdt deze mannen niet tegen. Terwijl de rest bij de grot wacht, reist één van hen naar Catacamas — een kleine stad enkele kilometers verderop. Gehuld met een hoge ladder keert hij even later terug. Wat volgt is een pittige afdaling door een smal gat, maar wel eentje die de moeite waard blijkt. De mannen kunnen hun ogen niet geloven: de glinstering in het donkere hol lijkt van verschillende ‘lichtgevende schedels’ te komen. Snel maken de avonturiers wat foto’s, waarna ze zich naar boven haasten en hun ontdekking doorspelen naar Hondurese en Amerikaanse archeologen. Cave of the glowing skulls is nu officieel een feit.
Kristallen schedels
Een van die archeologen is James Brady. Vlak na de ontdekking vertelt hij The New York Times dat de spannende verhalen van mensen over grotten vaak in een teleurstelling uitmonden. Maar deze keer is het anders. Hij is verbaasd over de enorme hoeveelheid skeletten die in deze kleine grotkamer liggen. Toch kan hij wel al snel een gerucht uit de wereld helpen: de skeletten geven niet echt licht. Door de eeuwen heen heeft de grot de schedels en andere botten bedekt met een flinke laag calciumkristallen. En deze weerkaatsen licht. De schedels zijn dus als het ware gemummificeerd door een dikke laag glimmend materiaal.
Zo’n natuurlijke grafkamer ziet er doodeng uit, maar toch kwamen de mensen in dit stelsel waarschijnlijk niet per ongeluk vast te zitten. Hoe onderzoekers dat weten? De menselijke resten waren in verschillende ‘hoopjes’ verdeeld over de dertig meter lange en vier meter brede grot. In totaal vonden ze 23 groepen botten, bijna allemaal met resten van meerdere mensen. Het is dan ook niet ondenkbaar dat er honderden mensen in deze kamer liggen, allemaal afstammend uit een periode tussen 1400 en 800 v.C.
Ceremoniale begraafplaats
Hoe die botten in hoopjes terechtkwamen? Volgens Brady waren de lichamen eerst ergens anders begraven, tot alleen de botten over waren. Daarna zouden de botten in stoffen zakken naar de grot zijn gesleept. Waarschijnlijk als een soort laatste eerbetoon van nabestaanden: een tweede begrafenis.
Met speciale onderzoekstechnieken konden archeologen ook achterhalen dat de botten waren geverfd met rode pigment, wat mogelijk onderdeel van de ceremonie was. Waarschijnlijk zijn ze op speciale plekken in de grot gelegd, zoals op richels of in stilstaand water, waarna ze later door de eeuwen heen zijn opgeslokt door de dikke laag calciet.
Maya of geen Maya?
Wetenschappers konden dus al snel een behoorlijk gedetailleerde reconstructie maken van wat zich in deze kamer onder de grond afspeelde. Dat kwam ook omdat zo’n tweede begrafenis geen onbekend ritueel is. Zo zouden ook de Maya’s, die vooral in het westen van wat nu Honduras is leefden, er dergelijke rituelen op nahouden. Toch weten archeologen dat de gevonden botten niet tot de Maya-bevolking behoorden. Zo zijn er ook verschillende keramische potten en vaten in de grot gevonden die anders waren dan die van hen.
Wie het dan wel waren? Dat kan zomaar voor altijd een raadsel blijven. De grot ligt in een gebied dat bekend staat om de enorme diversiteit. De Spaanse missionaris Fernando Espino omschreef de Olancho-vallei in 1674 niet voor niets als een gebied met “meer dan tweehonderd naties en talen.” Door vergelijkbare objecten en architectuur verwachten archeologen wel dat bewoners hier in nauw contact leefden met de Maya-bevolking. Sterker nog: voordat Columbus voet zette op het continent zou Oost-Honduras een belangrijke rol spelen in de handel tussen verschillende volkeren in Centraal-Amerika.
Op kristalexpeditie
Wil je zelf een blik werpen op de glimmende schedels? Dan moeten we je helaas teleurstellen. Je kan de grot bezoeken, maar de grafkamer is verzegeld met een deur van dikke tralies. Dit is deels vanwege plunderaars in het verleden en deels omdat archeologen nog altijd onderzoek doen naar de bijzondere grot. Wel kan je met een gids door andere delen van de grot wandelen op een loopbrug boven het water. Dat kan al voor omgerekend één euro.
Toch raden we op dit moment af om de reis naar Talgua Cave te maken. De grot ligt niet in het veiligste deel van Honduras. Het hele land kampt met zware (drugs)criminaliteit, maar de situatie is in het oosten nog nijpender. Niet voor niets geeft het Ministerie van Buitenlandse Zaken een oranje reisadvies voor dit deel van het land. Waar een dergelijke grot in grote delen van de wereld zou uitpuilen van toeristen, zijn bezoekers hier dus niet vanzelfsprekend. En het gebrek aan geld en andere middelen zorgt ervoor dat we nog zo weinig weten over de geschiedenis van Oost-Honduras: ooit misschien wel dé spil van een machtig Centraal-Amerika.
Ook in dit gebied? De overblijfselen van een mysterieuze stad waar avonturiers eeuwen naar zochten.
