50 jaar onafhankelijkheid Suriname

Op cultureel vlak is in november een hoop te doen rondom deze mijlpaal. Voorstellingen, exposities, lezingen maar vooral een hele hoop muzikale vieringen door heel het land. En dat allemaal op zijn Surinaams. Hieronder zeven tips van de NPO Cultuur redactie. Wi e firi! 

Vijftig jaar na de onafhankelijkheid onderzoekt Coen Verbraak in Suriname - 50 jaar zorg en hoop hoe Suriname ervoor staat en de toekomst. Met stemmen uit Suriname en Nederland over braindrain, identiteit, fragiele democratie en de doorwerking van slavernij. Ook de rol van Nederland, vertrek en terugkeer, zorg en hoop komen aan bod.

Suriname is een land met een complexe en pijnlijke geschiedenis die onlosmakelijk verbonden is met Nederland. NPO Doc tipt een uiteenlopende mix aan verhalen uit en over dit land: van een voetbaldroom en sterke Surinaamse vrouwen tot aan familieverhalen en de nasleep van het bewind van oud-president Desi Bouterse.

Creolen, marrons, Hindoestanen, Javanen, Chinezen: in Suriname wonen veel verschillende bevolkingsgroepen naast elkaar. Deze mix aan culturen is ontstaan tijdens de koloniale geschiedenis van het land. Hoe is Suriname destijds een Nederlandse kolonie geworden? En wanneer werd Suriname onafhankelijk?

In de driedelige docudramaserie Fri Fri Suriname voor jeugd vertelt presentator Tirsa With over het Suriname van 1975 en de roerige periode rondom de onafhankelijkheid. In het dramadeel volgen we de Afro-Surinaamse Sharona en haar beste vriendin, de Hindostaanse Tara.

Als 'kweekje' groei je niet op bij je ouders maar bij andere familieleden of pleegouders. Dat is gebruikelijk binnen de Afro-Surinaamse gemeenschap, maar vragen waarom het gebeurt is een taboe.

In Kweekje, mi kwekipikin onderzoekt journalist Nicole Terborg de informele pleegzorg waar ze zelf in heeft gezeten. Ruim dertig jaar later wil ze eindelijk weten waarom zij een kweekje werd. Maar wil haar familie wel praten en durft Nicole zelf de confrontatie aan?

In de vierdelige serie De nieuwe generaties van Suriname verbinden jonge Nederlandse Surinamers zich opnieuw met hun roots. De documentaireserie laat zien hoe deze jonge generatie haar Surinaamse erfgoed omarmt: wat heeft zij geleerd van ouders en wat doet zij zeker anders? Hoe vind je een balans tussen Nederlands én Surinaams zijn en hoe bouw je aan een toekomst waarin je met trots je verleden kan doorgeven?

Hoe kon Desi Bouterse, de veroordeelde oud-president van Suriname, een jaar lang spoorloos blijven tot zijn dood op kerstavond 2024? In Bouta’s laatste zet ontrafelen Argos en Investico, samen met De Groene Amsterdammer, zijn mysterieuze verdwijning. Waar dook hij onder? Wie hielpen hem uit handen van justitie te blijven? En wat zegt dit over de staat van de rechtsstaat in Suriname? 

In de De Surinaamse voetbaldroom grijpt Gorré de kans om bondscoach te worden. Maar eenmaal aangekomen in Suriname treft hij een andere standaard aan dan hij gewend is uit zijn profverleden: spelers die niet kunnen trainen omdat ze geen geld hebben voor benzine en trainingsfaciliteiten schieten ernstig tekort. Toch is het talent onmiskenbaar aanwezig.

In De plantage van onze voorouders onderzoekt Maartje Duin sporen van het slavernijverleden in haar familiegeschiedenis. Maartje Duin ontdekt dat haar voorouders in 1863 mede-eigenaar waren van suikerplantage Tout Lui Faut in Suriname. Duin zoekt contact met de nazaten van de tot slaafgemaakten: de familie Bouva. Samen met Peggy Bouva reconstrueert ze het verhaal van de plantage.

Eten is een belangrijk onderdeel van de Surinaamse cultuur. Noni Kooiman reist in Paramaribo pepers door Suriname en bezoekt tantes, kennissen en onbekenden met verschillende culturele achtergronden om samen te koken en te eten. Achter de gerechten blijken tradities te schuilen die soms ver teruggaan in de geschiedenis.

Strafrechtpleiter Natacha Harlequin, acteur Everon Jackson Hooi, singer-songwriter Jeangu Macrooy en Dolores Leeuwin gaan in Sporen van slavernij langs plekken waar hun voorouders hebben geleefd tijdens de slavernij in Suriname en op de Caribische eilanden. Tijdens de reis langs archieven en gesprekken met historici, experts en familieleden wordt vaak pijnlijk duidelijk hoe hun levens nu nog steeds invloed hebben.

In de podcast Sporen van Slavernij: de erfenis zoekt presentatrice Dolores Leeuwin antwoord op de vraag: wat is de erfenis van ons slavernijverleden?