Unesco's eetbare erfgoed: van Georgische wijn tot Groningse eierbal

Het Unesco Werelderfgoed doet je waarschijnlijk denken aan monumenten en natuurgebieden zoals de Egyptische piramides, de Griekse Acropolis en het Australische Great Barrier Reef. Maar wist je dat Georgische wijn, Koreaanse kimchi en Turkse koffie ook zijn erkend als erfgoed?

De waarde van eten

Bij immaterieel cultureel erfgoed gaat het niet per se om het eten zelf, maar meer om de manier waarop of met welke ingrediënten het voedsel wordt bereid. Een groot deel van ons eten wordt tegenwoordig niet meer op ambachtelijke wijze gemaakt, maar in een fabriek geproduceerd. Om de geschiedenis van bepaalde specialiteiten niet verloren te laten gaan, hebben de meeste landen een uitgebreide menukaart opgesteld met lekkere gerechten en bijzondere gebruiken. De Unesco heeft vervolgens een selectie aan de lijst van immaterieel erfgoed toegevoegd.  

Turkse koffie

Kahve, oftewel Turkse koffie, wordt gemaakt met behulp van een cezve, een speciale kleine koffiepan. Meng de koffie in de cevze met water en suiker en verwarm het geheel tot net onder het kookpunt. Wanneer het mengsel gaat schuimen haal je de koffie van het vuur en schenk je het in een kleine koffiekop. Koffie uit Turkije is sterk van smaak en wordt daarom vaak met een glas water geserveerd. Het is niet de bedoeling dat je de hete drank helemaal opdrinkt, omdat het koffiedik in de kop achter moet blijven. Kan je meteen koffiedik kijken!

Koreaanse kimchi

Gefermenteerde kool in een pittige rode pasta, beter bekend als kimchi, is een verplicht onderdeel van elke Koreaanse maaltijd. Dankzij de tegelijkertijd zoete en zure smaak kan je de specialiteit met vrijwel alles combineren, van pannenkoek tot salade. Het bijgerecht is ontstaan in de veertiende eeuw en wordt elk jaar in november op de traditionele ambachtelijke wijze gemaakt door Koreaanse gezinnen. Het bereiden van kimchi wordt in Zuid-Korea ook wel kimjang genoemd en is een goede gelegenheid om weer bij te praten met de hele familie.

Georgische qvevri wijn

Denk je aan wijn, dan denk je in de eerste instantie misschien niet aan Georgië. Toch zijn de oudste sporen van wijn maken aangetroffen in dit Oost-Europese land. De Georgische qvevri is dan ook in 2013 door de Unesco als immaterieel cultureel erfgoed bestempeld. Met de voeten geperst druivensap wordt samen met de schillen, stelen en pitten in aardewerken vaten gegoten. Deze qvevris worden vervolgens in de grond gegraven of in vloeren van wijnkelders geplaatst, waarna de wijn gemiddeld vijf tot zes maanden de tijd krijgt om te gisten. Tijdens het fermenteren krijgt de drank een oranje kleur en een stevige smaak, wat qvevri wijn heerlijk maakt bij de warme maaltijd.

Belgisch bier

Heerlijk, een koude Leffe blond of Delirium op het terras. Vandaag de dag drinken we bier in onze vrije tijd, maar in de middeleeuwen was het in België heel normaal om de hele dag door bier te drinken. Het drinkwater was namelijk zo vervuild dat inwoners van Belgische (en Nederlandse) steden bier dronken om gehydrateerd te blijven. En ja, dit gold ook voor de kinderen. Tijdens het brouwen van bier worden gevaarlijke ziekmakers gedood en dankzij de hop blijft de goudgele drank lang houdbaar. Sinds 2016 wordt Belgisch bier erkend door de Unesco. 

Binnenkort: de Franse baguette

Onmisbaar bij een bezoek aan Frankrijk: een verse baguette van de bakker, het liefst warm en zacht van binnen en knapperig aan de buitenkant. De traditionele baguette wordt bereid met bloem, water, gist, zout en wat Franse savoir-faire. De Fransen zijn bang dat hun manier van broodbakken verloren gaat door alle broodgiganten die in supermarkten hun eigen ‘baguette’ verkopen. Om die reden heeft Frankrijk de Unesco gevraagd om erkenning van hun Franse baguette. Naar verwachting doet de Unesco in 2022 uitspraak.

En Nederland?

In eigen land op gastronomische erfgoed-tour? Ook Nederland heeft meerdere plekken op de lijst weten te bemachtigen. Ze lijken misschien iets minder verfijnd dan de andere gerechten op deze lijst, maar we kennen ze allemaal. Zowel Babi Pangang als het Brabants worstenbroodje, de Groningse eierbal en de Hollandse gebakskraam worden allemaal erkend door de Unesco. Dus de volgende keer dat je een eierbal uit de muur haalt, vergeet dan niet dat dit immaterieel erfgoed van Nederlandse bodem is.

Zin om zelf de handen uit de mouwen te steken? Probeer dan een van deze wereldse bakrecepten.

• Deel