Grieks, groen en goed voor het milieu: welkom op Tilos
- Artikel
- 12 jun 2025
- 4 minuten leestijd
Op Tilos zijn grote woorden overbodig. Het eiland doet het gewoon. Dit kleine Griekse eiland is namelijk het eerste ter wereld dat volledig zelfvoorzienend én zero-waste is. Geen droom, geen grootspraak, maar gewoon doen.
Een afvalvrij leven klinkt als een utopie, maar is in feite niets nieuws. Eeuwenlang repareerde de mens wat kapotging, werden voedselresten aan dieren gevoerd en gaven we kleding door aan de volgende generatie. Dat is vandaag de dag anders, we hebben ons massaal bekeerd tot de wegwerpcultuur. Werkt het niet meer? In de prullenbak ermee. In Europa produceren we samen zo’n tweehonderd miljoen ton afval per jaar, in Nederland alleen al vierhonderdvijftig kilo per persoon. Een gewicht hoger dan het Europese gemiddelde. En alsof dat niet genoeg is, dwarrelen er volgens Staatsbosbeheer elk jaar nog eens honderden miljoenen kilo’s aan zwerfafval in onze natuur. Dit afvalprobleem is niet alleen een logistiek hoofdpijndossier, maar ook een ecologische nachtmerrie. Als Europa in 2050 klimaatneutraal wil zijn, moet het probleem rigoureus worden aangepakt. En precies dát is wat dit kleine eiland in de Middellandse Zee al doet, en met succes.
Just Go Zero Tilos
In 2023 kreeg Tilos een bijzondere primeur: het werd officieel erkend als het allereerste zero-waste-eiland ter wereld. Maar wat betekent dat precies? Het gaat hier niet om een recyclingstraat of fanatieke afvalscheiders. Het is een compleet andere manier van denken en leven. Volgens de internationale definitie draait zero-waste om het zo ontwerpen en beheren van producten en processen dat afval en toxiciteit tot een minimum worden beperkt. Alles wat van de afvalverwerking overblijft, wordt teruggegeven aan de natuur of opnieuw ingezet in de industrie: via compostering, hergebruik of recycling. En dit neemt Tilos dan ook bloedserieus. Het project Just Go Zero Tilos werd in werking gezet en dat betekent: energie uit wind en zon? Check. Geen uitstoot van schadelijke stoffen? Check. Geen stortplaatsen of vuilnisbakken in het straatbeeld? Check. Om bewoners actief te betrekken, werd in de haven een informatiecentrum geopend. Daar leer je ook als bezoeker hoe je afval scheidt in drie hoofdcategorieën: recyclebaar (papier, plastic, metaal, aluminium, glas), organisch (etensresten, schillen, botten) en niet-recyclebaar (vuil papier, scheermesjes, mondkapjes). Daarnaast kreeg elk huishouden speciale afvalvrije apparatuur. Denk aan dozen voor elke afvalsoort, een aparte zak voor organisch materiaal en zelfs een doosje voor de filters van sigaretten.
Maar gooi je dan echt niks weg?
Natuurlijk verdwijnt er nog steeds iets in de vuilnisbak. Maar in plaats van alles in één grijze zak te proppen, wordt afval hier zorgvuldig gescheiden en vervolgens aan de deur opgehaald. Dit zorgt voor een gecontroleerd en circulair ecosysteem waarin er netto niks wordt weggegooid. Dus geen grote grijze zakken? Klopt, op Tilos zijn de vuilniszakken blauw en hebben ze allemaal een unieke QR-code. Door deze te scannen, wordt er bijgehouden wanneer wat wordt opgehaald. Zo kan elk huishouden zijn recyclingpercentage meten. Het resultaat: een eiland zonder troep op straat, schone lucht en een ecosysteem waar bijna niets verloren gaat.
© David Fowler / Shutterstock.com
Van eilandgevoel naar eilandbeweging
De zero-waste-mentaliteit is niet alleen goed voor het milieu, maar ook voor de gemeenschap. Sinds de start van Just Go Zero Tilos zijn er tien nieuwe banen gecreëerd. Dat klinkt misschien bescheiden, maar op een eiland met slechts achthonderd inwoners is dat een flinke toename. Van sorteerders tot data-analisten: afval betekent hier werkgelegenheid. Daarnaast is er een Centrum voor Creatieve Upcycling, waar oude apparaten en meubels een tweede leven krijgen: als gebruiksvoorwerp of als kunst. Tilos ziet in afval geen eindpunt, maar een nieuw begin en nodigt kunstenaars uit om daar vorm aan te geven. Dit alles heeft ervoor gezorgd dat de gemeenschap dichter bij elkaar wordt gebracht. De overheid, bewoners en bedrijven werken samen aan een gedeeld doel om de planeet te beschermen.
Waarom Europa moet volgen
Volgens het Europees Parlement belandt er jaarlijks tweeëntwintig miljoen ton plastic in onze bodem, rivieren en oceanen. Tegen 2060 zal dat verdubbeld zijn. Verontrustend? Ja. Maar het kleine Tilos laat zien dat het ook anders kan. Het zero-waste-model biedt niet alleen ecologische winst, maar ook sociale samenhang en economische veerkracht. Stel je voor: minder afval, meer banen. Minder verspilling, meer verbinding. En hoewel Tilos piepklein is, is de boodschap reusachtig: als het daar kan, kan het overal.
Benieuwd hoe jij kunt helpen de oceaan plastic vrij te houden? Lees hier het hele interview met Sydney; een jonge onderneemster die zich inzet voor een wereld zonder afval.
