Hoe een zoektocht naar hout eindigde in de ontdekking van de grootste grot op aarde
- Artikel
- 09 nov 2022
- 6 minuten leestijd
Het bezoeken van een grot gaat vaak gepaard met kruipen en je hoofd te stoten. Vaak, maar niet altijd. Want in het Vietnamese Hang Son Doong krijg je geen claustrofobie. Hier zijn ingangen zo groot dat je er een volledige wolkenkrabber in kwijt kan.
10 december 1990. Ho Khanh doet zijn routinetrip door de Vietnamese jungle, midden in Nationaal Park Pong Nha-Ke Bang. Lopend tussen verstrengelde bomen en langs zacht stromende beekjes zoekt hij naar eten en hout. Voor zichzelf en om te verkopen. Het zijn zware dagen en de opbrengst is vaak schaars. Maar veel keus heeft hij niet.
Het weer zit die dag tegen. Boven hem trekt de lucht in een snel tempo dicht: storm op komst. Voor zijn eigen veiligheid zoekt hij daarom beschutting aan de voet van een enorme klif, midden in het groene woud. En terwijl hij schuilt voor de regen die met bakken uit de lucht valt, ziet hij het: een enorm gat aan de voet van de rots. Zo diep, dat hij er wolken uit ziet opstijgen en een koude wind over zich heen voelt komen. En wanneer hij goed luistert, lijkt hij zelfs het geluid van een wild stromende rivier te horen. Is dit de poort naar de hel?
Toch kiest hij eieren voor zijn geld, en laat hij het voor wat het is. Jaren gaan voorbij zonder dat de Vietnamees denkt aan het diepe gat. Een gat dat later de grootste grot ter wereld blijkt te zijn.
Op expeditie
Hoe onderzoekers erachter kwamen dat dat onheilspellende gat in de Vietnamese jungle de grootste grot ter wereld is? Ook daar speelde Ho een grote rol in. Jaren na zijn ontdekking, kwam hij twee leden van een Brits-Vietnamees expeditieteam tegen. Zij voerden op dat moment verkennende expedities uit in zijn woongebied. Toen hij vertelde over het gat, drongen ze Ho aan om opnieuw op zoek te gaan naar zijn eerdere ontdekking. Na verschillende pogingen lukte hem dat uiteindelijk in 2008, achttien jaar na zijn originele vondst.
Toch was Ho Khanh niet de eerste die de grot daadwerkelijk betrad. Die eer was op 7 april 2009 weggelegd voor leden van het expeditieteam. Al snel concludeerden ze dat dit de grootste grot op aarde moest zijn.
De eerste expeditie ging overigens niet helemaal vloeiend. Het team kon het einde van de grot niet bereiken door een negentig meter hoge muur van calciet: een barrière van glimmende mineralen die later de bijnaam the great wall of Vietnam kreeg. Pas bij de tweede expeditie werd de glimmende muur beklommen en de volledige grot ontdekt.
Relatief jong
Hang Son Doong ontstond zo’n drie miljoen jaar geleden. En aangezien het gebied eromheen waarschijnlijk vierhonderd miljoen jaar oud is, is dit nog een new kid on the block. De enorme tunnel ontstond door de krachtige Rao Thuong-rivier die het kalksteen in het Truong Son-gebergte met veel geweld wegspoelde.
Tot relatief kortgeleden was de grot aan alle kanten ingesloten. Maar ergens in de laatste vijfhonderdduizend jaar stortte het plafond op twee plekken in. Het gevolg? Enorme openingen naar de buitenwereld ontstonden en de grot werd begaanbaar voor mensen en dieren.
Grootste grot ter wereld
Maar hoe groot is de grootste grot ter wereld dan eigenlijk? Om de feiten even op een rijtje te zetten: de hoofdtunnel van de grot is minstens vijf kilometer lang en op sommige stukken wel tweehonderd meter hoog en honderdvijftig meter breed. Om dat te vergelijken: je zou er meerdere wolkenkrabbers met tientallen verdiepingen in kwijt kunnen.
Hang Son Doong is de grootste ter wereld op basis van volume. En dat is niet zo gek met een inhoud van 38,5 miljoen kubieke meter. Op 30 april 2013 leverde dat een eervolle vermelding in het Guinness Book of World Records op.
Was alles dan al bekend over deze joekel? Niet helemaal. Enkele jaren geleden bleek dat de grot nog groter is dan gedacht. In mei 2019 gingen drie Britse duikers op expeditie en via het water vonden ze nieuwe tunnels. Een van deze tunnels bleek de grot mogelijk te verbinden met een andere grot in de omgeving: Hang Thung. Mochten deze grotten daadwerkelijk verbonden zijn, dan komt er nog eens ruim anderhalf miljoen kubieke meter aan volume bij.
Eigen ecosysteem
Niet alleen de omvang van de grot is enorm. In alles lijkt het alsof deze plek speciaal voor reuzen is gemaakt. Zo vind je er grotparels ter grootte van honkballen en ’s werelds grootste stalagmieten, een soort druipsteenkegels. Deze zijn gevormd door water dat vanaf het plafond naar beneden drupte en gedurende honderdduizenden jaren opstapelde.
En alsof dat nog niet genoeg is: op vierhonderd meter diepte ontstond zelfs een heuse jungle met bomen tot wel vijftig meter hoog. Een jungle in een grot?! Ja. Door twee enorme zinkgaten in het plafond schijnt de zon naar binnen en kunnen bomen en planten groeien. Dit groen, gecombineerd met het water dat door de grot stroomt, zorgt ervoor dat de plek een eigen weersysteem heeft en zelfs wolken creëert. En dat levert magische beelden op.
De unieke omstandigheden zorgen voor mooie plaatjes, maar trekken ook allerlei leven aan. Onderzoekers zagen zelfs apen honderden meters naar beneden klauteren om slakken in het regenwoud te zoeken. En ook andere dieren, zoals slangen, eekhoorns, ratten en vogels, werden in Hang Son Doong gespot. Het expeditieteam ontdekte zelfs zeven nieuwe dieren, waaronder een vissen-, spinnen- en schorpioenensoort. Allemaal volledig wit en zonder ogen. Want die heb je niet nodig in een duister hol.
Zelf op verkenningstocht
Wil je zelf op verkenningstocht in de grootste grot ter wereld? Dat kan sinds 2013. Het startpunt daarvoor is meestal het dorp Dong Hoi. Besef wel dat een tour naar het ondergrondse gangenstelsel tijd én geld kost. Dat heeft vooral te maken met de onbereikbaarheid van de plek. De meeste tours duren daarom zo’n vier dagen en kosten rond de drieduizend euro.
Er is slechts één aanbieder voor deze tours. En dat is niet voor niks, je bent namelijk verplicht om te gaan met een gids van het originele expeditieteam. Zij weten precies hoe je jezelf én de kwetsbare natuur het best kan beschermen. De expedities vinden alleen plaats van februari tot september en per week kunnen er slechts tien mensen deelnemen.
Ben je een van de gelukkige? Dan kan je je voorbereiden op een zware, maar onvergetelijke expeditie. Kilometers slenteren door een dichte jungle, kamperen onder zinkgaten én heerlijk Vietnamees eten in de grootste grot ter wereld. Dat kunnen er niet veel zeggen. En dat allemaal door Ho Khanh en zijn zoektocht naar hout en eten, ruim dertig jaar geleden.
Ook in Europa vind je een grot met een uniek ecosysteem. De giftige Movile Cave zit vol zeldzame dieren.
