Harajuku: Het epicentrum van de Japanse modewereld
- Artikel
- 18 sep 2024
- 9 minuten leestijd
Tokio is onderverdeeld in maar liefst 23 wijken. Ieder hiervan is een autonome gemeente met een eigen bestuur. Elke wijk brengt z’n eigen smaak in bij de diverse metropool, maar als ‘t gaat om Japanse subculturen, is er één district dat er tussenuit springt: Harajuku in Shibuya.
De verschillende stijlen
Harajuku-cultuur kenmerkt zich door een diversiteit aan stijlen en kleuren. De meest bekende stijlen zijn Lolita, Gyaru, Himekaji, Angura, Decora en natuurlijk Rockabilly. Die laatste kennen we misschien het beste, omdat deze stijl ook in Europa en de Verenigde Staten erg populair is geweest. De andere stijlen hebben misschien wat meer uitleg nodig, dus we gaan ze even kort langs.
Lolita’s
Een van de bekendste subculturen is Lolita. Het is geïnspireerd op victoriaanse kleding en kan ingedeeld worden in heel veel verschillende substijlen: gothic, classic, Steampunk Lolita, pirate, sailor, sweet en nog meer. Lolita is populairder binnen de damesmode en wat de substijlen vaak gemeen hebben, is dat de outfits bestaan uit een petticoat of hoepelrok die tot aan de knieën komt en een bloes daar bovenop. Lolita's dragen vaak modepruiken in combinatie met een hoofdaccessoire zoals een haarstrik of een bonnet. Verder dragen ze kniekousen, enkelsokjes of panty's en schoenen met een hoge hak/plateauzool of lage schoenen met een strik. De mannelijke tegenhanger hiervan zou oji-kei kunnen zijn. Dit is een Japanse mode-stijl voor mannen, geïnspireerd door een elegante en verfijnde "prinsachtige" uitstraling. Het woord "oji" betekent dan ook “prins”. Deze stijl legt de nadruk op nette, klassieke kleding zoals blazers, overhemden en broeken. Vaak worden donkere kleuren zoals zwart, grijs en marineblauw gebruikt, gecombineerd met accessoires zoals hoeden of strikjes.
Gyaru en Gyaruo
Gyaru is een kledingstijl die is ontsprongen uit een feministische tegenbeweging. Zeker tot aan de jaren tachtig werd van Japanse vrouwen verwacht dat ze niet zouden werken en huisvrouw werden. Ze moesten voldoen aan de schoonheidsnormen van Japan, zoals een lichte huidskleur en donker haar. Veel jonge vrouwen wilden daar niet aan en zetten zich af. Gyaru is dan ook een soort geuzennaam. Het was een scheldwoord dat veel gebruikt werd om een oppervlakkige, vaak niet zo slimme vrouw te omschrijven. Ze gaan veel uit en staan bekend om hun opvallende kleding, diep gebruinde huid en blonde of gekleurde haren. De mannelijke variant is Gyaruo, met overeenkomende eigenschappen als de Gyaru’s. Ze houden van elektronische dansmuziek zoals trance, eurobeat en het Japanse para-para. Het hoogtepunt van de Gyaru- en Gyaruo subcultuur was in de jaren negentig en het begin van de jaren 2000.
Decora Kei
Dit is misschien wel de meest kleurrijke van alle kledingstijlen. Decora Kei heeft alle kleuren van de regenboog en wordt vaak aangemerkt als ‘Harajuku-cultuur’, omdat het zo opvalt. Dat is het dus niet, aangezien Harajuku veel verschillende soorten subculturen voortbrengt – zoals je inmiddels misschien al hebt kunnen lezen. Het is een kleurrijke en speelse Japanse modestijl die bekend staat om het gebruik van veel accessoires en de felste kleuren die je kan bedenken. In deze stijl draait alles om overdaad, met meerdere lagen kleding, vaak in pastel- of neonkleuren, en een overvloed aan haarclips, kettingen, armbanden en andere accessoires. Je kan nooit genoeg decoraties hebben, lijkt het motto. Hierdoor is de look een stuk energieker en vrolijker dan menig andere stijl in Harajuku.
Jirai Kei
En dan misschien wel de nieuwste kid on the block: Jirai Kei, een stijl die een duistere en melancholische uitstraling combineert met schattige elementen. Je zou het zelfs de absolute tegenhanger van Decora Kei kunnen noemen. Het is relatief nieuw en ontstond rond 2020 vanuit YouTube. De naam "jirai" betekent "landmijn" en verwijst naar het type vrouw dat soms als onverwacht, veel te emotioneel en mentaal instabiel wordt geportretteerd binnen de Japanse samenleving. Jirai Kei is dan ook een scheldwoord dat gebruikt wordt tegen vrouwen die zich emotioneel uiten op openbare plekken en is daarmee wederom een geuzennaam. De stijl wordt gekenmerkt door donkere kleuren zoals zwart, grijs en bordeauxrood, samen met kanten details, strikjes en vintage geïnspireerde kledingstukken zoals lange jurken en bloesjes. Het heeft qua uiterlijk wat weg van de Lolitastijl, maar heeft dus ook een rebelse en feministische kant zoals de Gyarustijl. Toch hangt er ook een omstreden sluier over de subcultuur vanwege de banden met de yakuza (Japanse maffia) en het groter wordende aantal sekswerkers dat zich in deze stijl kleedt.
Himekaji
Prinsessenlook maar toch casual? Dan is Himekaji voor veel Japanse dames de perfecte middenweg. Het woord komt van "hime" (prinses) en "kaji" (casual), wat de perfecte mix van schattig en comfortabel betekent. Deze stijl draait om zachte kleuren zoals roze, wit en pastel, en wordt vaak versierd met bloemenprints, kant en strikjes. De outfits, zoals jurken en rokken, zijn speels, maar minder overdreven dan andere prinsessenstijlen.
Hoe Harajuku zo groot is geworden
De wijk ziet er nu vredig uit, met creatievelingen die het district kleur geven en van een sterk eigen karakter voorzien. Maar dat is zeker niet altijd zo geweest. In de Tweede Wereldoorlog is het hele district volledig vernield door brandbommen tijdens de Amerikaanse bombardementen op Tokio in de nacht van 9 op 10 maart 1945. Bij dat bombardement stierven zo’n honderdduizend inwoners en raakten meer dan een miljoen mensen dakloos. Daarmee is het nog altijd het meest verwoestende bombardement dat zonder nucleaire wapens heeft plaatsgevonden.
Tussen 1945 en 1952 bezetten de Amerikanen samen met de geallieerden Japan en helpen ze met de wederopbouw van het land. Op een Marshall Plan, zoals veel Europese landen dat ontvingen van de Verenigde Staten, kon het land echter niet rekenen. Daarom heeft Japan het voor het grootste deel zelf moeten doen. In de jaren zestig begint de wijk weer iets aantrekkelijker te worden. Tijdens de Olympische Spelen van Tokio in 1964 worden bijvoorbeeld de sporten wedstrijdzwemmen, duiken en basketbal hier gehouden, bij het Yoyogi Nationaal Gymnasium. De wijk wordt kort aangeduid met een nieuwe naam: Jigū-mae, maar dat verandert een aantal jaar later terug naar Harajuku.
In de jaren zeventig begint de Harajuku-cultuur echt te groeien. De Japanse modewereld bevindt zich voor die tijd nog vooral in Shinjuku, het district ten noorden van Harajuku. Maar dat verandert als Palais France, een gigantische kledingwinkel, zich vestigt aan Meiji-straat. Als in 1978 het iconische gebouw Laforet Harajuku haar deuren opent, is het hek van de dam. Iedereen die iets wil betekenen in de Japanse modewereld komt op deze wijk af.
Vanaf 1980 wordt hier dan ook takenoko-zoku immens populair. Dit is een trend waarbij grote groepen jongeren samenkomen op Takeshita-straat en in bijzondere outfits gaan dansen midden op straat. Dat kon, omdat er vanaf 1977 een autoloze zondag gold in sommige straten van dit district. Met name bij Yoyogipark verzamelden zich soms wel tienduizenden mensen op straat om te dansen en te kijken naar rockbands. Die straatfeesten zal je vandaag niet meer zien, want sinds 1998 is de autoloze zondag afgeschaft. Het heeft wel zo’n grote indruk achtergelaten, dat op zondag nog altijd veel mensen zich verzamelen in hun eigen Harajuku-kleding.
En deze wijk is nog altijd het epicentrum van de modewereld van Japan. Elke zondag komen jongeren naar de Jingubrug, een voetgangersbrug, om rond te hangen en hun outfits aan de wereld te tonen. De stijl? Er is geen stijl. Alles mag, alles kan. Van gothic lolita tot visual kei en van rockabilly tot aan videogame- of manga-figuren; alles passeert de revue. Als je naar Tokio gaat is het daarom zeker de moeite waard om je bezoek aan dit district op zondag te plannen, want je weet niet wat je ziet.
Grote mode-iconen van Harajuku
Of juist hier jezelf tentoon te stellen een gooi is naar bekendheid? Voor sommigen wel. Harajuku staat namelijk nog altijd bekend als een broedplaats waar modeontwerpers samenkomen. Veel van de bekende, Japanse streetwear, die inmiddels de hele wereld over is gegaan, is hier bedacht. Ze richten zich op zogeheten Youfuku, de Europese kledingstijl, waar ze hun eigen draai aangeven. Het is de tegenhanger van Wafuku, een kledingstijl die zich vooral berust op traditionele, Japanse kleding. De zestigjarige Hiroshi Fujiwara, ook wel de “Godfather of Harajuku” genoemd, is een van de meest vooraanstaande streetwear-modeontwerpers. In 1989 richtte hij zijn eigen kledinglijn op en de rest is geschiedenis; met iedere groot kledingmerk heeft hij samengewerkt. Hij is naast modeontwerper ook DJ en muzikant en laat zich ook in zijn mode beïnvloeden door muzikale genres en stromingen, met name door punk rock en hiphop. Een andere icoon is fotograaf Shoichi Aoki, oprichter van het meest toonaangevende, Japanse modeblad FRUiTS. Al vanaf 1997 focust hij zich met dit blad voornamelijk op Decora Kei fashion en bracht dit als dé ‘Harajuku-cultuur’. Dat werd later bekritiseerd binnen de modewereld, omdat Harajuku juist zoveel diverser is. Het verklaart wel waarom Harajuku-cultuur heel vaak hand in hand gaat met deze subcultuur.
Meer zien van Tokio? Dit zijn de leukste spots.
