Ga voordat het te laat is: Bologna's scheve toren staat op instorten
- Artikel
- 06 dec 2023
- 4 minuten leestijd
Bij scheve torens in Italië denken we vaak als eerste aan die van Pisa. Logisch, maar Italië kent veel meer architectuur waar de waterpas naar de verkeerde kant uitslaat. Zo is de Garisendatoren hét paradepaardje van Bologna. Waarom je nu moet gaan? De toren dreigt te verdwijnen.
Bologna, de stad met de meest karakteristieke keuken van Italië en een flinke lading cultuur op elke straathoek. Zo lang als men zich kan heugen, kijken hier twee iconische torens uit over de stad. Kortom, Bologna zou Bologna niet zijn zonder de middeleeuwse Twin Towers. Iedere hoofdstraat of boulevard komt dan ook uit op Piazza di Porta Ravegnana, het plein waar ze bovenuit torenen. De grote van de twee is de Asinellitoren, de kleinere de Garisendatoren. Waar de grote van de twee recht overeind staat, heeft de kleinere broer een hellingshoek van vier graden – vergelijkbaar met die van de toren van Pisa. En hoewel die al sinds de 12e eeuw deel uitmaakt van Bologna's skyline, lijkt recent onderzoek uit te wijzen dat de toren steeds instabieler wordt en het instortingsgevaar nog nooit zo dreigend was.
Het bestuur grijpt in
Niet om in het doemdenken te vervallen, maar voor reizigers die de toren op een armlengte afstand willen bezoeken, is het misschien zelfs al te laat. De stad wil namelijk niet wachten op een ongeluk, dus neemt het bestuur maatregelen om de omgeving te beschermen. Zo is een groot deel van het plein rondom de torens al afgezet. Ook heeft het bestuur een rampenplan opgesteld, zodat bewoners weten wat ze moeten doen als een van de torens zou instorten. Je kan de toren nu dus alleen op afstand bewonderen.
Maar daar blijft het niet bij. De gemeente van Bologna ziet het mogelijke instorten van de toren niet als een lokale dreiging, maar als een wereldwijde zorg. Daarom hebben ze een crowdfundingactie opgezet om de noodzakelijke restauratiewerkzaamheden te financieren. En dat moet ook wel, want met geschatte kosten van miljoenen euro's, is de steun van reizigers en liefhebbers van cultureel erfgoed essentieel. Wat wel jammer is aan de crowdfundingactie? Dat er nog geen internationale (Engelstalige) website is. Even vertalen in je browser dus!
Een familiestrijd
De Garisendatoren en de Asinellitoren zijn de overblijfselen van Bologna’s ambitieuze, rivaliserende families uit de middeleeuwen. De Garisendafamilie en de Asinellifamilie waren enorm rijke families en streden met elkaar. Hoe ze elkaar probeerden te overtreffen? Juist, door een toren te bouwen die hoger was dan die van de andere. Met een hoogte van bijna honderd meter zou je nu denken dat de Asinelli die strijd makkelijk won, maar schijn bedriegt. De Garisendatoren was ooit namelijk een stuk hoger dan wat er nu van over is en de Asinelli juist een stuk korter. Na de eerste fase van de bouw waren ze beide zo’n zestig meter hoog. De Garisendatoren moest alleen in de veertiende eeuw worden ingekort vanwege – toen al – instortingsgevaar.
Doordat de toren er al zo lang staat, is-ie ook in de oudste, meest klassieke Italiaanse literatuur opgenomen. Neem bijvoorbeeld Dante Alighieri, de beroemde Italiaanse dichter, die naar deze toren verwees in zijn bekendste werk "De Goddelijke Komedie", geschreven tussen 1307 en 1321. En hoewel de toren al een aantal keer is opgelapt, leek het erop dat het pronkstuk van de Garisendafamilie voor altijd een belangrijk kenmerk van Bologna zou blijven. Tot nu. Want door de precaire toestand, is de toekomst van deze iconische toren onzekerder dan ooit.
Wil je dichter bij huis genieten van scheve architectuur? In Nederland vind je maar liefst drie torens die veel schever staat dan de toren van Bologna of die van Pisa.
