Spugende cobra’s en spoedoperaties: Jory's bizarre stage in de Thaise jungle
- Artikel
- 17 jun 2022
- 9 minuten leestijd
Op negentienjarige leeftijd vertrekt Jory van Thiel (26) naar de Thaise jungle om onderzoek te doen naar koningscobra’s. Vanuit een oude Amerikaanse oefenbasis komt hij in aanraking met dronken mannen met kapmessen, nachtelijke spoedoperaties en spugende cobra’s.
Copyright header: Jory van Thiel
Geen verrassing
“Al toen ik klein was ging ik alle dierentuinen af en de natuurdocumentaires van Steve Irwin vond ik geweldig. Ik denk dus dat het er gewoon is ingeslopen.”, aldus Jory over zijn eindeloze passie voor de sissende, vaak dodelijke reptielen. Lachend vervolgt hij: “Jaren heb ik gelobbyd voor een slang als huisdier. Toen ik zeventien was, bezweek mijn moeder onder de druk.” Volgens hem kwam het voor zijn ouders dan ook niet echt als een verrassing dat hij een stage in de Thaise jungle ging volgen.
Iconische dieren
Slangen hebben sowieso al iets angstaanjagends, maar koningscobra’s zijn voor velen toch echt een glijdende nachtmerrie. Het zijn de grootste gifslangen ter wereld en één beet kan gemakkelijk een mens doden. “De koningscobra is echt het meest iconische reptiel en veruit mijn favoriet. Veel mensen zien slangen als prehistorische moordenaars, maar eigenlijk zijn koningscobra’s intelligent en enorm zorgzaam.”
Wat een stage in de wildernis precies inhoudt? “Tijdens mijn stage gaven we koningscobra’s een zendertje. Zo konden we volgen wat de slangen op een dag doen, want daarover weten we nog niet zoveel. Waarom leven ze bijvoorbeeld in een gebied rondom en zélfs in dorpen? Dat is opvallend met grote beschermde natuurgebieden in de buurt.”
Handen- en voetenwerk
Vol motivatie én gezonde spanning pakte de jonge Brabander een vlucht naar Bangkok, van waar hij een dag later een taxi nam: “Als ik het me goed herinner duurde de rit naar het onderzoekscentrum minstens tien uur. Zes, zeven jaar geleden had nog niet iedereen navigatie en vooral in Thailand niet. Met handen- en voetenwerk kwam ik uiteindelijk in de jungle terecht.”
“Het onderzoekscentrum was groter dan ik dacht. Er werkten wetenschappers, maar bijvoorbeeld ook educatiepersoneel en rangers, die zwaarbewapend door de jungle reden om stropers op te sporen.” Het centrum diende voorheen een heel ander doel en was vroeger een oefenbasis voor Amerikaanse militairen die vochten in Vietnam. “We reden in oude Jeeps van het leger en sliepen in huizen die veel weg hadden van barakken.”
Dag en nacht
De dagen in de jungle waren zwaar, maar ook magisch: “Het allermooiste aan de Thaise wildernis zijn de geluiden die je hoort. Elke ochtend wakker worden door het geluid van zingende vogels en schreeuwende apen in de verte: dat is echt waanzinnig. De klamme, vochtige lucht was wel zwaar om in te werken. 35 graden was geen uitzondering in de jungle en op het platteland liep de temperatuur wel eens op tot bijna 50 graden.”
Toch was er weinig tijd om uit te rusten: “Het was mijn taak om een of twee koningscobra’s de hele dag te volgen. Waren ze in beweging? Dan volgde je ze tot ze gingen slapen. En dat kon soms heel lang duren. Ik heb wel eens een koningscobra gevolgd tot drie uur ‘s nachts. Toen zijn we toch maar gestopt, aangezien we om zes uur weer op moesten voor een nieuwe werkdag.”
Oog in oog met de koning van de jungle
“We waren altijd dichtbij, maar zagen de koningscobra’s niet elke dag. Die dieren zijn schuw en als je te dichtbij komt, gaan ze weg. En dan heb je dus invloed op hun migratiepatroon, wat je precies niet wilt.” Toch was het niet zo dat de gepassioneerde tiener enkel bomen en zand te zien kreeg: “De eerste koningscobra was erg bijzonder. We wisten dat ‘ie in de buurt was, maar konden ‘m niet zien. Totdat we omhoogkeken: ineens zag ik een gigantische koningscobra van bijna vier meter in de boomtoppen boven me relaxen in de zon. Ik besefte: dit is waarvoor je naar de andere kant van de wereld reist. Het was echt magisch.”
En het bleef niet alleen bij koningscobra’s: “Ik heb wel eens een krait buiten bij mijn slaapkamer gevangen. Dit is de giftigste slang van Azië en het nare is dat ze ’s nachts actief zijn. Zit je huis niet goed dicht? Dan komen ze zomaar je slaapkamer binnen, op zoek naar een warme plek. En dat wil je niet. Als een krait je bijt in je slaap, word je nooit meer wakker. Het gif is pijnloos en werkt op je zenuwstelsel.”
“Get out of your fucking bed”
Alleen Jory, de veldmanager en de projectleider van het onderzoek hadden genoeg kennis en ervaring om met gifslangen te werken. In noodsituaties was de jonge student dan ook de aangewezen persoon om in actie te komen. “We werden regelmatig gebeld voor snake rescues: dan moesten we een slang bevrijden uit bijvoorbeeld een huis.”
Over zijn meest intense bevrijding hoeft hij niet lang na te denken: “Het was tegen middernacht en ik lag nét te slapen. Opeens stormt de veldmanager mijn kamer binnen: “Jory, get out of your fucking bed. We’ve got a snake call”. Ik pakte mijn spullen, sprong de Jeep in en reed samen met collega’s in het pikkedonker naar een dorpje. Eenmaal aangekomen in een achtertuin wist ik niet wat ik zag: buurtbewoners hadden de slang doorboord met een enorme harpoen.”
“Om het beest te redden moesten we het dier in een slangenzak doen, maar dan moest die harpoen er natuurlijk uit. Mijn collega’s pakten de kop en staart vast en zeiden tegen me: “Jory, jij trekt die harpoen eruit.” Ik telde af in mijn hoofd en trok de harpoen met al mijn kracht uit het arme dier. Helemaal onder het koningscobrabloed haasten we ons met de slang naar het onderzoekscentrum, waar we midden in de nacht nog een spoedoperatie uitvoerden. Wonder boven wonder leek het dier goed te herstellen en lieten we het na een aantal dagen vrij in de natuur.” Nog altijd kijkt de avonturier met verbazing terug op deze ervaring: “Een harpoen uit een koningscobra trekken: dat was niet precies wat ik verwachtte van mijn stage.”
Kapmessen en spugende slangen
Toch bleef het niet bij die ene bizarre gebeurtenis. Tijdens Songkran, een Thais nieuwjaarsfeest, bezocht Jory samen met de veldmanager en een andere collega een garage om een koningscobra tussen autovelgen uit te halen.
“We hadden toestemming om het dier te bevrijden, totdat de huisbaas binnenkwam. Op het Thaise platteland bestaat er een soort bijgeloof dat je een slang moet doden voordat ‘ie je huis verlaat. Doe je dit niet? Dan ben je voor lange tijd onvruchtbaar. Stomdronken en bang om onvruchtbaar te worden, stormde de huisbaas samen met wat vrienden met kapmessen en ijzeren palen op ons af. Terwijl ik de slang vast had, probeerden ze het dier te doden. Het hele dorp stond te kijken. Uiteindelijk sprongen politiemannen en collega’s ertussen.”
Het liep, letterlijk, met een sisser af en vol adrenaline sprong Jory samen met de slang achter in een open pick-up truck. Maar op weg naar het onderzoekscentrum kwam het team een spugende cobra tegen op de weg. Erg zeldzame dieren die nog nauwelijks waren onderzocht. Opnieuw was zijn hulp nodig: “We vingen de cobra, maar er lag al een slang achter in de auto en we hadden geen slangenzak meer over. Daar stonden we dan: met een spugende cobra te wachten op een collega die de spullen kwam brengen. Toen hij er na een poosje wachten eindelijk was, zei iemand iets tegen me. Precies toen ik terugpraatte spuugde de cobra zijn gif in mijn gezicht.”
Het prikkende gif kwam precies in zijn mond en van onder zijn veiligheidsbril in zijn ogen terecht: “Het brandde flink, maar gelukkig bleef ik kalm en kon ik snel mijn ogen en mond schoonmaken. Doe je dit niet? Dan kan je blind worden. Die avond ging ik uit voorzorg nog naar het ziekenhuis voor controle.”
Baanbrekend gifonderzoek
Het liep goed af voor de student, die nog altijd scherp ziet met beide ogen. De spannende ervaringen weerhouden hem er niet van om met de gevaarlijke dieren te blijven werken: “Weet je wat het is? Je bent een professional en het is je werk. Echt angst voel je dan ook niet. Als je een brandweerman bent, weet je ook dat je met vuur te maken hebt. Het is niet dat je bij elk brandend huis schrikt van de hitte.”
Uiteindelijk brachten zijn brandende oogballen hem zelfs op baanbrekende ideeën. “Sommige cobra’s spugen gif, anderen niet. Ik vroeg me af: heeft dat gifspugende gedrag effect gehad op de samenstelling van het gif?” Jory’s idee werd onderdeel van een onderzoek dat wereldwijd aandacht kreeg en uiteindelijk zélfs op de cover van het toonaangevende Science Magazine belandde.
Dodelijk gif redt levens
Over de vraag of hij nog terug wil keren naar de wildernis, hoeft de masterstudent niet lang na te denken: “Ik hoop nog heel veel veldwerk te mogen doen. Het afgelopen jaar deed ik vanuit Liverpool onderzoek naar Australische Brown Snakes en Taipans. Die zou ik heel graag eens in het echt zien. Taipans zijn de giftigste slangen ter wereld: met een beetje ‘geluk’ ben je binnen tien minuten dood. Maar tegelijkertijd hebben deze slangen potentie om mensen juist te genezen. Dat is uiteindelijk mijn droom: levens redden door middel van dodelijk slangengif.”
Geen slangenfan? Dan hoort dit Braziliaanse eiland in ieder geval niet tot je reisplanning.
