Het kolkende lavameer van Mount Nyiragongo

In ‘t hart van de Democratische Republiek Congo ligt een van de meest actieve en gevaarlijke vulkanen ter wereld. Naast dit grootste lavameer ter wereld lijkt Mordor uit Lord of the Rings een peulenschil. En dat de vulkaan angstaanjagend is, bewijzen recente uitbarstingen.

Het is 2021 als een lavastroom zeker twintig dorpen treft en ruim 3.600 huizen verwoest. In totaal vallen er zeker 32 doden en volgens schattingen van de Verenigde Naties raken zeker twintigduizend Congolezen dakloos door de uitbarsting. Duizenden mensen vluchten richting het buitengebied rond de stad Goma vanwege naschokken. De Noorse NGO Norwegian Refugee Council noemt de humanitaire situatie “de meest verwaarloosde vluchtelingencrisis ter wereld”.

Dat het leven onder een van de meest actieve vulkanen ter wereld geen pretje is, is geen verrassing. Van economische voorspoed is geen sprake en om de paar jaar moeten hele dorpen en zelfs steden opnieuw opgebouwd worden. Zo barstte de Nyiragongo in 2002 ook al uit. Het resultaat? Een verwoestende lavastroom die door de stad Goma stroomde waarbij 250 mensen om het leven kwamen en 120.000 mensen dakloos raakten. Deze lava versteende tot een dikke, zwarte laag die zo hoog kwam als een gemiddelde bungalow. Omdat de lava zo hard was geworden, werden nieuwe huizen boven op de versteende lava gebouwd.

De grootste en de heetste

Het gevaar van deze vulkaan blijkt niet alleen uit de verwoestende uitbarstingen. De internationale vulkaanautoriteit IAVCEI benoemde ‘m zelfs tot een van de zestien Decade Volcanoes, een enorm relevante vulkaan voor nader onderzoek vanwege hun heftige uitbarstingen in bevolkte gebieden. En behalve de risicofactoren voor de bevolking, heeft de vulkaan tal van andere unieke aspecten; het zien van een van de grootste lavameren ter wereld is namelijk behoorlijk indrukwekkend.

Mount Nyiragongo is continu in beweging en het lavameer in de krater verandert van grootte, maar kan zich uitstrekken over een oppervlakte van enkele honderden meters breed. En de temperatuur? Die kan oplopen tot ongeveer twaalfhonderd graden Celsius, waarmee het ook nog eens een van de heetste en actiefste lavameren ter wereld is. Een twijfelachtige eer, aangezien de naam ‘lavameer’ al verklapt dat geen enkel lavameer ter wereld een aangenaam bad is voor een heerlijke, frisse duik.

Een wetenschappelijke deep-dive

Het lavameer van Mount Nyiragongo is het resultaat van frequente vulkaanuitbarstingen in dit gebied. De vulkaan is nog niet erg oud, want van zoveel er bekend is, barstte hij pas voor het eerst uit in 1882. Tijdens deze uitbarsting en de uitbarstingen die volgden, stroomde vloeibare lava in de krater en vormde het een diep lavameer dat sindsdien blijft koken en borrelen. Wetenschappers zijn daarom al jaren gefascineerd door het lavabad midden in het nationaal park Virunga. Ze proberen de activiteit van de vulkaan te begrijpen en potentiële uitbarstingen te monitoren, waarbij ze metingen doen naar vulkanische gasemissies en de samenstelling van het lavameer bestuderen.

Kan je de vulkaan beklimmen?

En dan de hamvraag: kan je de top van de vulkaan bereiken? Het antwoord is ja. Je beste uitvalsbasis is dan Goma. Vanuit hier ben je het snelste in het nationale park waar het lavameer zich in bevindt. Er gaan vanuit de parkleiding van Virunga georganiseerde trektochten naar de top. Die wandeling leg je niet zomaar in een paar uurtjes af, maar gaat over twee volle dagen.

Hoe dat eruitziet? Je begint om acht uur ’s ochtends. Na een korte instructie wandel je na twee goede uitrustpunten naar de top van de berg. Neem een tent mee, want tegen de tijd dat je aankomt is het waarschijnlijk te laat om nog aan de afdaling te beginnen. Die doe je dan de volgende dag. Ben je een razend actieve, vroege vogel? Dan is de klim en de afdaling misschien net in een dag te proppen. Dit is alleen niet aan te raden als je geen ervaren klimmer bent; de berg is met 3.470 meter hoog een uitdagende klim en vereist een goede, fysieke conditie.

Denk jij dat je het aankan? Wees dan wel op je hoede. Niet alleen de vulkaan is gevaarlijk, maar ook de politieke situatie zorgt ervoor dat dit niet de meest veilig plek is om naar af te reizen. De kleurcode die het ministerie van Buitenlandse Zaken aan dit land geeft, is oranje en rood. Het lavameer ligt in een gebied dat momenteel rood is. In en rond de stad Goma komen demonstraties voor die gericht zijn tegen buitenlanders. Ga je toch? Blijf dan weg van demonstraties en mensenmassa’s en hou het lokale nieuws goed in de gaten.

Een actieve vulkaan die dichter bij huis flink wat schade aan kan richten? Lees hier hoe Napels bedreigd wordt door supervulkaan Campi Flegrei.

• Deel