Dieprood Natronmeer verandert dode dieren in mummies
- Artikel
- 24 maa 2022
- 5 minuten leestijd
Veertig graden en de brandende zon in je nek. En dan zie je het in de verte: eindelijk een plas water. Maar hoe dichterbij je komt, hoe gekker dit meer eruitziet. Felrood water met daarin duizenden flamingo’s. Je verlangt naar een verfrissende duik, maar of dat nou zo slim is…
Het Natronmeer ligt in het noorden van Tanzania, tegen de Keniaanse grens. De plek is ver verwijderd van de bewoonde wereld: miljoenensteden als Nairobi en Dar es Salaam liggen honderden kilometers verderop. Hoe je hier terechtkomt? Enkel over zandwegen vol gaten.
Niet je ideale zwembad
Het Natronmeer is erg groot en ondiep. Temperaturen rond de plek liggen vaak boven de veertig graden Celsius en het water is met een temperatuur van maximaal zestig graden zelfs nóg warmer. Voor een verfrissende duik kan je dus beter een ander meer uitkiezen. Maar dat is niet de enige reden om niet in het water te springen. Net als de Dode Zee is het Natronmeer niet verbonden met andere rivieren of zeeën, waardoor het een eigen ecosysteem ontwikkelde.
Hoe dat werkt? In het droge seizoen verdampt een groot deel van het zoete water en blijven er hoge concentraties zoutmineralen achter. Hierdoor wordt het water extreem zout en kan de pH-waarde oplopen tot ongeveer 12. Ter vergelijking: de aangeraden pH-waarde in je zwembad zit tussen de 7,0 en 7,6. Geen ideale zwemomstandigheden dus.
Buitenaardse kleuren
Het zoutgehalte is al bijzonder. Maar de felrode kleur die het meer vooral tijdens het droge seizoen heeft, spreekt nog veel meer tot de verbeelding. Hoe dit mogelijk is? Door micro-organismen, cyanobacteriën om precies te zijn, die gedijen op het extreem hoge zoutgehalte van het meer. Deze bacteriën dragen verschillende pigmenten. Vaak zijn de kleine organismen blauw, maar in dit meer hebben ze een opvallende rode kleur.
Gevaarlijke duik
Het buitenaards ogende Natronmeer ziet er niet al te aantrekkelijk uit om in te zwemmen en dat is maar goed ook. Een duik nemen is hier namelijk allesbehalve aan te raden. Ten eerste is de temperatuur van zestig graden warm genoeg om brandwonden te veroorzaken. In combinatie met het extreme zoutgehalte zal het vel van je huid afbranden. Daar gaat je verfrissende duik.
Ben je zo’n bikkel dat je deze barre omstandigheden weerstaat? Dan zorgen de scherpe zoutstructuren op de bodem er wel voor dat je de enorme plas niet heelhuids verlaat. Heel lang zal je het in ieder geval niet volhouden in dit horrormeer.
Flamingofeest
Kortom: neem je een duik in dit meer? Dan schreeuw je het uit van de pijn. Iets waar flamingo’s gek genoeg geen last van hebben. Sterker nog: het Natronmeer is het broedgebied van meer dan twee miljoen bedreigde kleine flamingo’s. Dit is zo’n 75 procent van de volledige wereldpopulatie van deze vogelsoort.
Het Natronmeer is voor de bijzondere roze vogels een van de laatste overlevingsplekken. Zij hebben zich aangepast aan de brute omstandigheden in het water en kunnen leven van de algen en bacteriën die in het meer groeien. En waar flamingo’s gewend zijn aan de hoge temperatuur en het zoutgehalte, kunnen natuurlijke vijanden zoals hyena’s het meer niet betreden. Daarom is de bloedkleurige waterplas een perfecte barrière tegen roofdieren en kunnen de flamingo’s veilig broeden.
Flamingo’s zijn zo’n hitte-experts, dat onderzoekers zelfs zagen dat ze uit kokende geisers dronken zonder dat dit negatieve gevolgen had voor de gezondheid van de dieren. Niet alleen flamingo’s kunnen overigens leven in het bijzondere meer. Sommige vissoorten, zoals de tilapia, leven in het iets minder zoute water aan de randen van de waterplas.
Natuurlijke mummies
Wie naar plaatjes van het Natronmeer zoekt, zal ongetwijfeld lugubere foto’s van versteende vogels tegenkomen. Dieren die al tijden dood zijn, maar nog steeds volledig intact lijken. Sommige media beweren dat deze vogels direct verstenen als ze in het water terechtkomen, maar dit is niet helemaal juist.
De stoffen in het water zorgen er echter wel voor dat dode dieren goed behouden blijven. Natriumcarbonaat en andere mineralen stromen van omliggende heuvels in het meer. Het water zit dus vol met grondstoffen die eeuwen geleden ook werden gebruikt bij Egyptische mummificatie. De samenstelling van het water dient daarom als een fantastisch conserveermiddel voor dieren die de pech hebben om te sterven in het bijzondere Natronmeer.
Mocht je dus toch baantjes willen trekken en komen te overlijden in het meer? Dan kan het zomaar zijn dat je jaren later in een perfecte conditie wordt teruggevonden, net zoals een mummie. Grote kans dat zelfs je organen nog intact zullen zijn.
Springlevend
Ondanks dat het Natronmeer een dode bedoeling lijkt, is de omgeving springlevend. Vanuit het meer kijk je uit op de Ol Doinyo Lengai-vulkaan, ook wel de Berg van God genoemd. De grond hieromheen is erg vruchtbaar. In de omgeving vind je dan ook veel bossen en wilde dieren als giraffen en zebra’s. En tropische watervallen, waar je gewoon onder kan staan zónder dat het vel van je lichaam valt.
Dunne grens
Wat het Natronmeer ons leert? Er is een hele dunne grens tussen leven en dood. Voor ons en veel andere diersoorten is het een hel om in het roodkleurende water terecht te komen. Voor flamingo’s is het de plek van nieuw leven. Het Natronmeer zorgt ervoor dat meer dan twee miljoen roze vogels en hun nakomelingen beschermd zijn.
Mummificerende meren niet spannend genoeg voor je? Deze kokende Peruaanse rivier doodt alles wat erin valt.
