Onopgeloste moorden en femicide: De ‘Highway of Tears’
- Artikel
- 29 aug 2024
- 7 minuten leestijd
De ‘Highway 16’ in Canada lijkt op het eerste gezicht een rustige, afgelegen weg door een mooi, ongerept natuurgebied. Maar schijn bedriegt; onder die serene route ligt een gruwelijke waarheid. Op deze weg zijn tientallen vrouwen vermoord. Veel moordzaken zijn nooit opgelost.
De Highway of Tears wordt de route daarom ook wel genoemd. Het is een uitgestrekt stuk van Highway 16 in British Columbia en doorkruist ruige en verlaten landschappen. Deze weg, die zich uitstrekt over ruim zevenhonderd kilometer van Prince George naar Prince Rupert, ziet eruit als een doodnormale weg door prachtige natuurgebieden, zoals je er zoveel van vindt in Canada. Maar tientallen vrouwen, veel van wie oorspronkelijke bewoners, zijn hier vermist geraakt of vermoord. De exacte aantallen zijn moeilijk vast te stellen, maar schattingen lopen uiteen van achttien tot meer dan zeventig slachtoffers sinds de jaren zeventig.
Hoe is de Highway of Tears zo gevaarlijk geworden?
Het gevaar op deze weg heeft te maken met zowel geografische als sociaaleconomische factoren in het gebied. De combinatie van geïsoleerde landschappen en armoede onder de bevolking zorgt ervoor dat veel reizigers en bewoners hier kwetsbaar zijn. Tel daarbij op de gebrekkige infrastructuur en het karige toezicht op deze weg en je hebt genoeg factoren om hier een gevaarlijke route van te maken. Zeker wanneer mensen geen andere keuze hebben dan om liftend van dorp naar dorp te reizen.
Deze regio is daarmee dus niet alleen geografisch geïsoleerd, maar ook economisch. In het gebied wonen veel oorspronkelijke bewoners, die vaak kampen met werkeloosheid, armoede en een gebrek aan middelen. Dat zij in die omstandigheden wonen, is volgens de oorspronkelijke bewoners overigens een direct gevolg van systematisch racisme en onverschilligheid tegenover de bevolking, in het bijzonder tegen de vrouwen. Die uitspraken krijgen bijval, doordat jarenlang de moordzaken en verdwijningen nauwelijks serieus worden genomen door de autoriteiten. Dit heeft geleid tot een gevoel van wantrouwen en wanhoop onder de getroffen gemeenschappen.
Het alternatief voor de route is de Skeena Train, een treinroute die parallel loopt aan de Highway 16. Voor reizigers een schitterende route met een glazen dak, waardoor je perfect om je heen kan kijken. Het enige probleem voor de bevolking? De trein gaat slechts drie keer per week, omdat het gebied te dunbevolkt is om rendabel te blijven.
Een kentering
Na jaren van wegkijken start de Royal Canadian Mounted Police (RCMP) in 2005 het Project E-Pana, een onderzoek dat zich richt op de achttien bekende gevallen. Hoewel dit een stap in de goede richting is, blijven veel zaken onopgelost. Sommige families van deze slachtoffers wachten dan al tientallen jaren op gerechtigheid, waarbij de nabestaanden van Gloria Moody de kroon spannen. Zij wordt in 1969 op 24-jarige leeftijd vermoord. Haar zaak staat te boek als de eerste moord op de Highway of Tears en nog altijd is geen schuldige voor aangewezen door gebrek aan bewijs.
De roep om deze erkenning en gerechtigheid wordt daarna steeds luider en in 2016 besluit de Canadese overheid een Nationale Onderzoekscommissie naar Vermiste en Vermoorde Inheemse Vrouwen en Meisjes (MMIWG) in het leven te roepen. Dit onderzoek moet de oorzaken van het geweld tegen deze vrouwen in kaart brengen en ervoor zorgen dat de moorden niet meer voorkomen. Het eindrapport van deze commissie, uitgebracht in 2019, laat er geen twijfel over bestaan: de aanhoudende geweldsgolf tegen de vrouwelijke slachtoffers is een gevolg van kolonialisme en een systeem dat doordrenkt is met racisme. Het wordt door de commissie zelfs bestempeld als genocide, zij het dat ze een bredere opvatting aan dit woord hebben gegeven. Zo wordt niet alleen moord, maar ook het ‘weglaten van mensen in de samenleving’. Het rapport roept dan op tot ingrijpende veranderingen om de veiligheid en het welzijn van de vrouwen te verzekeren.
Bekende moordzaken
De lijst van slachtoffernamen is lang, maar een aantal namen gaat nog altijd veel rond. Een van die namen is Alberta Williams, een 24-jarige vrouw van de Gitksan Nation die op augustus 1989 verdwijnt nadat ze is uitgegaan in Prince Rupert. Haar lichaam wordt een maand later gevonden bij het Tyeeviaductlangs de Highway 16. De podcast Missing & Murdered van de Canadese omroep CBC wijdt in 2016 een serie aan haar zaak, wat leidt tot nieuwe tips en aanwijzingen. Toch is haar moord nog altijd onopgelost. Zo ook de zaak van Ramona Wilson, een 16-jarige tiener uit Smithers, British Columbia. Zij verdwijnt op 11 juni 1994, als ze onderweg is naar Moricetown. Haar familie geeft haar als vermist op als ze die avond niet meer thuiskomt. Pas acht maanden later wordt haar lichaam gevonden in het bos bij Smithers Airport. Het blijft onduidelijk wat er precies met haar gebeurd is.
Iemand waar nog meer onduidelijkheid over is, is Nicole Hoar. Ze is een 25-jarige vrouw uit Red Deer, Alberta, die als seizoensarbeider werkt. Ze verdwijnt op 21 juni 2002 en ze valt op in deze rij namen. Niet alleen omdat ze een van de weinige slachtoffers is die niet tot de oorspronkelijke bewoners behoort, maar ook omdat het lichaam nooit is teruggevonden. Nicole zou op weg zijn geweest naar familie in Smithers in British Columbia en zou voor het laatst gezien zijn terwijl ze probeerde te liften langs Highway 16 bij Prince George. Ook deze zaak is nooit opgelost. Drie jaar later, op 21 september 2005, verdwijnt Tamara Chipman (22) van de Wet’suwet’en Nation. Haar zaak heeft akelig veel overeenkomsten met die van Nicole. Zo wordt ook zij voor het laatst gezien terwijl ze probeerde te liften en is ze nooit teruggevonden. Er zijn geen verdachten aangewezen en haar verdwijning blijft onopgelost.
Internationale aandacht en verandering
De Highway of Tears is inmiddels uitgegroeid tot een symbool van het bredere probleem van geweld tegen vrouwen van de oorspronkelijke bewoners in Canada. Het heeft niet alleen nationale, maar ook internationale aandacht getrokken. Documentaires, boeken en nieuwsberichten hebben deze tragedie aan het licht gebracht en roepen op tot actie. Ter steun voor de vrouwen is de informele afkorting van de MMIWGS uitgebreid: MMIWG2S+, de Missing and Murdered Indigenous Women, Girls, Two Spirit, Transgender, and Gender-Diverse+ Peoples. Hierin worden niet alleen de vrouwen gesteund, maar is ook aandacht voor de queercommunity binnen de oorspronkelijke bewoners.
De grote aandacht voor deze weg heeft de Canadese overheid wakker geschud. Maatschappelijke organisaties werken nu samen aan verbeteringen op het gebied van transport, onderwijs, en ondersteuning voor de oorspronkelijke bewoners. Toch is de weg naar echte verandering lang en vraagt om voortdurende inzet en aandacht.
Want nog steeds verdwijnen er hier vrouwen, met de meest recente verdwijning in november 2023. De 27-jarige Chelsey Quaw verlaat op een dag nietsvermoedend haar vaders huis en komt nooit meer terug. Ze wordt in eerste instantie als vermist opgegeven, maar later vindt de politie haar stoffelijke resten langs Highway 16. Chelsey's dood komt als een schok voor de hele gemeenschap; ze is de eerste persoon die sinds 2018 langs deze route wordt vermoord. Hoewel het onderzoek nog gaande is, is er tot nu toe geen verdachte geïdentificeerd en blijft de zaak onopgelost.
De Highway of Tears is dus zeker niet zomaar een weg in het afgelegen noorden van British Columbia. Het is een route vol geschiedenis, pijn en onverwerkt verdriet van een hele bevolking. De verschrikkelijke verhalen staan symbool voor de manier waarop er door het hele land wordt omgegaan met de oorspronkelijke bewoners van Canada.
Meer lezen over misstanden tegen de oorspronkelijke bewoners van Noord-Amerika? Zo benadeelt de zogenaamde Mayatrein in Mexico juist de Maya-bevolking.
