Waar komen al die volgebouwde rotsen in Calabrië toch vandaan?
- Artikel
- 18 maa 2023
- 4 minuten leestijd
Rocca Imperiale, Mormanno, Civita, Saracena, Amantea en het bekendere Cosenza: stuk voor stuk steden die lijken op te rijzen uit de vele valleien. Eeuwen geleden werden dorpen hier op steile rotsen gebouwd, maar hoe kwamen ze eigenlijk tot stand?
Om te beginnen is de omschrijving “een regio met uiteenlopende invloeden” bij Calabrië zacht uitgedrukt. Naast de Italianen zelf natuurlijk, is de ‘teen van de laars’ aangedaan door Grieken, Romeinen, Byzantijnen, Arabieren, Vikingen, Duitsers, Spanjaarden, Oostenrijkers en Fransen. Al deze verschillende culturen en talen brachten niet alleen hun eigen bouwstijlen en andere invloeden mee, maar ook hun legers.
En dat is dan meteen ook een van de voornaamste redenen waarom dit soort hooggelegen steden hier zo veel voorkomen. Met al deze machtswisselingen gingen namelijk veel oorlogen gepaard. De verdedigende partij zocht het dan vaak hogerop, want een hoge ligging maakte het land makkelijker te verdedigen. Om nog maar te zwijgen over de lang uitgestrekte valleien die de lagergelegen partij enorm kwetsbaar maakte.
Dankjewel Zwaben!
Hoewel Calabrië dus al vroeg werd bewoond door verschillende bevolkingsgroepen, waren het de Vikingen die de basis legden voor deze stedenbouwkundige hoogstandjes. Toch mogen we uiteindelijk de vorsten van het Heilige Roomse Rijk van de dertiende eeuw het meest bedanken. Nadat zij de macht overnemen van de Vikingen in de twaalfde eeuw, zijn zij het die de imposante kastelen op de rotsen laten aanleggen.
Met name Frederik II, die zelf opgroeit op Sicilië, speelt een belangrijke rol in de bouw van deze kastelen. De vorst maakt deel uit van de adel van het hertogdom van Zwaben, een plek in wat we nu Zuid-Duitsland noemen. Hij wordt benoemd tot Keizer van het Heilige Roomse Rijk als de laatste van de Hohenstaufen-dynastie – en zijn invloed is nog altijd prominent aanwezig. De kastelen worden namelijk in veel plaatsen aangeduid als Svevo Castelo, wat ‘Zwabisch kasteel’ betekent in het Italiaans.
Centrum van de zijdehandel
In de jaren daarna bloeit de zijdeproductie, want Calabrië blijkt te beschikken over de perfecte omstandigheden voor de groei van de moerbei. Dit is een boom die een veelvoud geplant kan worden en eruitziet als een appelboomgaard of wijngaard. De vruchten uit deze boom is het enige eten waar de zijderups zich mee voedt. Handelaren van over heel Europa komen naar Calabrië voor dit luxeproduct. Op een zeker moment is meer dan de helft van de zijde in heel Europa afkomstig uit Calabrië.
In het schilderachtige landschap is deze economische voorspoed nog altijd te zien. In de vele valleien vind je namelijk nog veel van dit soort boom- en wijngaarden. De wijnproductie zou hier onder de oude Grieken gigantisch moeten zijn geweest, maar is in de jaren daarna flink verwaarloosd.
En hoewel de wijnproductie nooit meer zo groot is geworden als onder de Grieken, is hun nalatenschap nog steeds volop te zien – en te proeven. Moderne wijnboeren kunnen namelijk niet zonder de druivensoorten Gaglioppo of Greco, precies de druivensoorten die duizenden jaren geleden al zijn meegenomen en geplant zijn door de Grieken.
Het verval van Calabrië
De regio kent vanwege de zijdeproductie een flinke economische groei en wordt het centrum van de zijdehandel. Rond de achttiende eeuw wordt de concurrentie op andere plekken in Europa echter te groot. De regio is dan nog maar een schim van wat het ooit is geweest en veel inwoners trekken weg.
In de eeuwen die volgen lijkt de regio niet meer af te komen van het stigma als krimpregio. In de negentiende eeuw wordt het geabsorbeerd in het keizerrijk van Napoleon en in de twintigste eeuw is het onderhevig aan de criminaliteit van de maffia. Zelfs recent nog, in 2021, probeerde de lokale overheid mensen te stimuleren door 28 duizend euro te geven aan iedereen die kwam wonen in Civita. Alles om de leegloop tegen te gaan dus.
Calabrië is er dus misschien niet helemaal meer bovenop gekomen. Toch zijn deze prachtige steden en heerlijke keuken het bewijs dat de regio het absoluut waard is. Want zeg nou zelf, dit is als reiziger toch gewoon een lust voor het oog?
Wil je Zuid-Italië verkennen en ben je de Nederlandse woningmarkt zat? Misschien staat jouw ideale huis wel in Grottole.
