Hoe eeuwenoude volksmuziek verdwijnt uit de Nepalese cultuur
- Artikel
- 10 sep 2024
- 4 minuten leestijd
Nepal is rijk aan talloze culturen, elk met eigen muziek. En terwijl reizigers in de rij staan om authentiek Nepal te verkennen, maken eeuwenoude tradities hier juist plaats voor westerse nieuwigheid. Verdwijnt traditionele volksmuziek langzaam uit de Nepalese cultuur?
Volksmuziek in vogelvlucht
Lang geleden werden verhalen voornamelijk mondeling doorgegeven. In eerste instantie was er nog geen schrift, maar ook daarna kon een groot deel van de mensen in Nepal nog niet lezen of schrijven. Verhalen over tradities, mythologie of de geschiedenis van een gebied werden daarom vaak doorgegeven via muziek, in liederen. Ze werden gezongen binnen een gemeenschap, bijvoorbeeld tijdens het werken of om bijzondere momenten te vieren, en vaak werd hier ook op gedanst. Meestal vertellen de liedjes verhalen over belangrijke thema’s als geboorte, dood of religie.
Deze volksmuziek kenmerkt zich door het gebruik van instrumenten en zang. Zo zijn er vier soorten instrumenten die veel worden gebruikt in deze liedjes: de sarangi, een strijkinstrument; twee soorten trommels, de madal en dholak; en bansuri, een fluit. Welke instrumenten worden gebruikt en hoe er wordt gezongen, wordt voor een groot deel bepaald door de gemeenschap waar iemand toebehoort.
Dat heeft hiermee te maken: van nature zijn verschillende regio’s in Nepal erg geïsoleerd van elkaar. Niet alleen door alle bergen, dalen en rivieren, maar ook door de invloed van het kastensysteem vroeger. Daardoor hadden verschillende lagen in de bevolking eigen tradities, taal en dus ook muziek. Doordat groepen onderling weinig contact hadden met elkaar bleven er veel verschillende liedjes bestaan die van generatie op generatie werden doorgegeven.
Terug naar het heden
Wie zelf naar Nepal reist, zal merken dat volksliederen een groot onderdeel van de cultuur zijn geweest. Vooral het liedje ‘Resham Firiri’, over het gemis van twee geliefden, zal reizigers bekend in de oren klinken. Een groot deel van de Nepalese bevolkingspreekt gebrekkig Engels, dus gebeurt communiceren soms op andere manieren, zoals via zang of dans. Sta er dan ook niet van te kijken als je na een wandeling op grote hoogte zomaar in een ‘dance party’ belandt. Wat je je daarbij voor moet stellen? Onder het genot van een kop thee dans je met medereizigers en Nepalezen op traditionele muziek, volledig omringd door sneeuw, ijs en een aantal van de hoogste bergtoppen ter wereld.
Toch zie je dat ook de berggebieden in Nepal langzaam moderniseren. Waar oudere Nepalezen de nummers vaak uit volle borst meezingen, is dat anders bij de jongere generatie. Zij zingen niet mee en luisteren in plaats daarvan naar westerse muziek, zoals One Direction of Coldplay. Ook zijn zij steeds minder bereid om de traditionele liedjes te leren, vertelt berggids Kedar Bhandari: “Deels komt dat door modernisatie, maar ook door de drukke levens die ze leiden.”
Rappende fluitartiesten
Jongeren vertrekken vaak uit berggebieden, waardoor er steeds minder mensen achterblijven om de muziek aan door te geven. Waar deze gebieden ooit sterk geïsoleerd waren, worden ze door reizen nu toegankelijker en op deze manier ook beïnvloed door de westerse cultuur. Moderne volkszangers baseren nieuwe muziek op westerse genres en teksten, maar ook oudere muziek krijgt soms een nieuw jasje. Herinner je nog het liedje 'Resham Firiri’? Van dit traditionele nummer, ooit gemaakt met de sarangi, bestaan inmiddels meerdere remixes, waaronder een rapversie. De nummers worden vaak aangepast om reizigers te vermaken en originele liederen een nieuw leven in te blazen.
Toekomstmuziek
Inmiddels is ongeveer zeventig procent van de Nepalese bevolking geletterd. Zij kunnen teksten lezen en schrijven, dus de oorspronkelijke functie van muziek als middel om verhalen te bewaren, wordt overbodig. Wat exact de reden is voor het verdwijnen van traditionele volksnummers is misschien niet toe te spitsen op één ding, maar berggids Kedar Bhandari weet het in ieder geval zeker: de migratie van jongeren naar de stad en de invloed van de westerse cultuur dragen hier in elk geval aan bij.
Is traditionele volksmuziek dan gedoemd om volledig te verdwijnen? Niet per se. Cultureel toerisme brengt namelijk ook mogelijkheden met zich mee. Reizigers die Nepal bezoeken om de authentieke cultuur te ervaren, zorgen namelijk ook voor een financiële prikkel voor het land om de liedjes te laten bestaan. Goed nieuws dus voor het voortbestaan van muzikale traditie. Want hoewel deze liedjes onder de bevolking steeds meer aan populariteit verliezen, zorgen reizigers ook voor een vernieuwde opleving van oude traditie.
Niet alleen traditionele liedjes staan onder druk: deze talen verdwijnen in een rap tempo.
