Op smaak'trip' met de West-Afrikaanse wonderbes
- Artikel
- 22 jun 2022
- 4 minuten leestijd
Alles wat zuur is smaakt ineens zoet. Zelfs een glas azijn, wat karnemelk of een schijf citroen. Kan je je dat voorstellen? Misschien wel als je dit West-Afrikaanse besje naar binnen werkt. Daarmee ga je twee uur lang op een bizarre smaaktrip. Wat is het zoete geheim hierachter?
Hoe kan dat? In de kleine, rode wonderbes zit een bijzonder eiwit genaamd miraculine. Dit bindt zich als een smaakkameleon aan de zogeheten zoetheidsreceptoren in je mond. Die zorgen ervoor dat je hersenen zoete smaken herkennen. En tot zover gaat de uitleg, want het verdere, exacte proces hierachter staat nog ter discussie.
Zoetzuur
Maar het gevolg is duidelijk: je slikt alles als zoete koek. Want je tong wordt flink in de war gehouden. Door de vrucht wordt voedsel dat normaal een zure smaak achterlaat ineens als zoet ervaren. Dit duurt maximaal zo’n twee uur, want dan heeft je speeksel alles weer van je tong weggespoeld. En dan smaakt al dat zure eten gewoon weer zoals het daarvoor deed. Een bittere pil.
De roots
Deze mirakelbes komt natuurlijk niet zomaar uit de bosjes vallen. In 1725 werd de wonderfruitplant voor het eerst in stukken genoemd. Toen maakte Chevalier des Marchais, een Franse kapitein van een schip dat tot slaaf gemaakten verscheepte, een tocht in West-Afrika. Daar komt de plant – synsepalum dulcificum – waaraan de bes hangt vandaan.
Het viel hem toen op dat de bevolking deze bessen van de struiken plukten en naar binnenwerkten voor ze aan hun avondmaal begonnen. En waarschijnlijk gebruikt het volk deze vruchten al eeuwen, onder andere om palmwijn en andere dranken te zoeten.
Kweekweetjes
Meestal geven de planten pas na drie of vier jaar fruit. Je zou denken: ‘ik plant nu een boompje plant en moet dan even geduld hebben. En als de tijd dan rijp is en de struik maximaal zo’n 5,5 meter hoog, pluk ik er de vruchten van.’ Maar de praktijk is weerbarstig, want het is moeilijk om de wonderbes in een natuurlijke omgeving te kweken.
Wel vind je de bes niet meer alleen op Afrikaanse bodem: ze worden nu ook op grote schaal geteeld in Azië, de Verenigde Staten en Zuid-Amerika.
Dat smaakt naar meer?
De bes zelf heeft een laag suikergehalte en een lichtzoete smaak. Door zijn werking werd het middel miraculine in de jaren zeventig dan ook populair in pilvorm als dieetmiddel in Amerika. Het helpt mensen namelijk om de inname van suiker en kunstmatige zoetstoffen te verminderen.
Geldboom
Daarna werd er in de Verenigde Staten nog geprobeerd om de bestandsdelen van de vrucht verder te commercialiseren en legaliseren. Met welk doeleinde? Geld uiteraard! Maar dat bleek behoorlijk lastig.
Allereerst bederven verse wonderbessen snel bij opslag. Het kan wel langer bewaard worden door het te vriesdrogen of het in te blikken. Toch blijft de bes daardoor veelal aangeboden in de vorm van miraculintabletten: tabletten met de werkzame stof. De productie hiervan is alleen vrij prijzig.
Voedselveiligheid
Verder werd er een stokje voor de legalisatie gestoken door de Amerikaanse Food and Drug Administration. Die classificeerde de bes als voedseladditief, wat betekent dat allerlei regels gelden voor het toevoegen van de stoffen. Zo worden voedseladditieven normaal toegevoegd aan voedsel om de houdbaarheid te vergroten of de kleur of smaak te verbeteren.
Om die reden is bewijs van veiligheid vereist, maar van de bes is hierover niet genoeg bekend. Daardoor hebben vele pogingen voor wettelijke goedkeuring van de producten van de wonderbes het niet gehaald.
Trippen
Dat betekent niet dat jij deze smaakveranderaar nooit kan proberen: de pilvorm bestaat immers al en op internet vind je wel producten uit andere werelddelen die bestandsdelen van de bes bevatten.
Maar als je het als jonge bes echt spannend wil maken, kan je naar een flavour tripping party. Hier poppen mensen de pillen om vervolgens twee uur lang los te gaan op radijsjes en ander voedsel met een zure of bittere bijsmaak. Maar pas op: sommige mensen moeten na dit soort fuifjes maagzuurremmers innemen, omdat ze nét iets te veel zuur eten naar binnen hebben gewerkt. Ieder zijn feestje. Maar deze is in elk geval heel gezond.
Op smaaktrip in Nederland? Vind eetbare paddenstoelen tijdens een culinaire boswandeling.