Wereld Alzheimer Dag: verhalen over dementie

NPO Doc zet elf documentaires over deze ontwrichtende ziekte op een rij. Nieuw: Het muziekmedicijn.

Het is een wonderlijk verschijnsel: patiënten met dementie, bij wie het geheugen verregaand is aangetast, kunnen dikwijls feilloos een lied van vroeger meezingen. Daardoor krijgen ze voor even hun taalvermogen en allerlei herinneringen terug. Klassiek zangeres Maartje de Lint werd zo gegrepen door dit fenomeen dat ze besloot er haar dagelijkse werk van te maken.

Naar schatting zijn er in Nederland 14.000 tot 17.000 mensen met dementie op jonge leeftijd. Bij deze patiënten verschijnen de eerste symptomen tussen het 40e en het 65e levensjaar. De symptomen zijn anders dan bij ouderen. Dit maakt het herkennen van de ziekte lastig en daarom wordt de diagnose vaak pas na jaren gesteld. 

In Focus: wetenschappers doen onderzoek naar betere diagnostiek en behandeling. Hoe kunnen we deze patiënten met techniek ondersteunen?

Hoewel het geheugen van mensen die lijden aan een vorm van dementie wordt aangetast, kan muziek fijne herinneringen en positieve emoties oproepen.

Schumann schreef zijn Geistervariationen in een fase van beginnende dementie. Terwijl hij nog aan de muziek werkte, deed hij een mislukte zelfmoordpoging, waarna hij ‘vrolijk’ verder werkte aan het muziekstuk. 

In Spraakmakend vertelt acteur Gijs Scholten van Aschat aan de hand van Robert Schumanns Geistervariationen en Gesange der Frühe (uitgevoerd door pianist Thomas Beijer) een verhaal over hoe te leven met dementie en hoe Schumann dat deed.

1 op de 5 mensen en maar liefst 1 op de 3 vrouwen krijgt te maken met dementie. De meesten lijden aan de ziekte van Alzheimer. Door de ernstige verslechtering van de hersenen en de afname in hersencellen verliezen zij langzaam hun grip op de werkelijkheid. Wat doet alzheimer met je hersenen?

Journalist Gijs Wanders en kunstenaar Herman van Hoogdalem portretteren mensen met dementie en hun geliefden op beeld een doek.

Jan (66) heeft Alzheimer. Twee jaar geleden was hij ook te zien in het programma Herinneringen voor het leven - stop dementie. Hoe gaat het nu met hem? Kijk zijn video, én die van andere mensen die moeten omgaan met dementie, op de site van AvroTros.

Stevie Hendriks doet onderzoek aan de Universiteit van Maastricht en bij het Alzheimercentrum in Limburg naar dementie op jonge leeftijd. Ze praat in De nacht van... over haar onderzoek, de oorzaak, het ziekteverloop en ondersteuning na de diagnose.

In het nieuwe seizoen Roosen & Borst onderzoeken Adelheid en Hugo hoe je je zo goed mogelijk kunt voorbereiden op de dood. Hoe weet je wat gezegd moet worden als het einde nadert? En wat is eigenlijk een 'goede dood'?

De New Yorkse Elaine Lebar is een voormalig componist en pianodocent. Ze lijdt al jarenlang aan dementie, maar haar muzikale geheugen is fenomenaal! In deze ontroerende video op NPO Klassiek is te zien hoe de 92-jarige Elaine achter de piano zit en het derde deel uit Beethovens Mondscheinsonate begint te spelen.

Geen nieuwe verpleeghuisplekken, maar steeds meer zorg aan huis. Is dat wel zo'n goed idee voor mensen met dementie? En is de wijkzorg klaar voor deze omslag? In deze aflevering van Pointer wordt gezocht naar antwoorden.

Vier portretten over mensen met dementie, en hoe hun geliefden daarmee omgaan in het dagelijks leven.