Van ‘spanken’ tot moordmysteries: 8 bizarre Europese paastradities
- Artikel
- 26 maa 2024
- 6 minuten leestijd
Een groot vuur aansteken, eieren zoeken of gewoon een uitbreide brunch: veel Nederlanders vieren Pasen dit weekend. En hoewel onze paasvuren ondertussen best een reputatie hebben, zijn we niet de enige met bijzondere gebruiken. We presenteren Europa’s bizarste paastradities.
Reuzeomelet
We beginnen in Frankrijk, vlakbij Bordeaux. Daar ga je natuurlijk heen voor geweldige wijn, maar tijdens Pasen ook voor een flinke portie proteïne. Zo’n dertig kilometer buiten de stad, in het kleine dorp Haux, wordt namelijk elke paasmaandag een reuzeomelet gemaakt. Inwoners van het dorp verzamelen zo’n vijfduizend eieren en maken op het dorpsplein een omelet voor meer dan duizend personen. Deze wordt bereid in een enorme pan met flinke hoeveelheden spek, knoflook en ui.
De traditie zou afstammen van een bezoek van Napoleon. Hij zou dusdanig van de omeletten in Haux hebben genoten, dat hij de opdracht gaf om een reuzeomelet voor zijn hele leger te maken.
Raketregen
Op het Griekse eiland Chios hebben ze een wel héél linke manier om Pasen te vieren. Hier vliegen niet paaseieren, maar vuurpijlen je om de oren. In de normaal zo rustige badplaats Vrontados vuren twee kerken duizenden zelfgemaakte raketten op elkaar af tijdens Rouketopelemos, wat letterlijk ‘Raketoorlog’ betekent. Wie niet op de hoogte is van deze traditie, zal denken dat-ie in een slagveld terecht is gekomen.
Wil je meer weten over deze traditie, die elk jaar op de zaterdag voor Pasen plaatsvindt? Hier lees je er alles over.
Rondvliegende potten en vazen
We blijven nog even in Griekenland. Want waar je op Chios uit moet kijken voor vuurpijlen, regent het op Corfu potten en vazen. Op zaterdagochtend om 11 uur gooien veel inwoners hier namelijk aardewerk van hun balkon. Om te zorgen voor extra volume, worden de potten en vazen ook nog eens gevuld met water. Even rekening mee houden dus, als je voor je rust tijdens Pasen naar dit prachtige Griekse eiland afreist.
De traditie stamt af uit de tijd van de Venetiaanse overheersing. Mensen zouden in de vastentijd kwetsbaarder zijn geworden voor kwade geesten en ze willen wegjagen met het kapot gooien van potten. Daarnaast zou het weggooien van oude en nutteloze spullen ook zorgen voor een frisse start.
Eiertikkertje
Waar we in Nederland bekend zijn met de nachtmis tijdens kerstmis, is het in veel Oost-Europese landen vanzelfsprekend om tijdens Pasen naar een nachtmis te gaan. In Sofia, de hoofdstad van Bulgarije, verzamelen veel inwoners zich op zaterdagavond 11 uur in de kerk om het paasfeest in te luiden. De volgende ochtend nemen kerkgangers een hardgekookt ei mee naar de kerk, waar ze vervolgens de strijd mee aangaan. Deelnemers tikken de eieren hard tegen elkaar aan en proberen daarmee andermans ei te breken. Blijft jouw ei heel? Dan win je en ga je een gezond en gelukkig jaar tegemoet.
Deze traditie kom je overigens niet alleen in de kerk tegen, maar ook bij mensen thuis en zelfs op het voetbalveld. Tijdens het paasweekend wordt de toss eenmalig beslist door ‘eiertikkertje’, in plaats van een potje kop-of-munt.
Puntmutsen en gewaden
Zeggen we Pasen, dan kunnen we Spanje eigenlijk niet overslaan. Hier wordt Pasen door velen als belangrijkste feest van het jaar gezien en het wordt dan ook volop gevierd tijdens Semana Santa (heilige week). Toch zien de optochten er voor een buitenstaander misschien wat minder liefelijk uit dan je zou verwachten.
In veel steden worden er namelijk de hele week optochten georganiseerd waarbij mensen in lange gewaden en (vaak witte) puntmutsen door de stad lopen. Deze kleding wordt traditioneel gedragen door mensen die gezondigd hebben en is dus ook ontworpen om de identiteit van de drager anoniem te houden. Wil je zo’n optocht meemaken? In veel Spaanse steden kom je ze tegen.
Kletsnatte maandag
Vrouwen hebben het zwaar te verduren in Hongarije tijdens tweede paasdag. In sommige dorpen is het namelijk traditie dat mannen in klederdracht gehulde vrouwen natgooien met emmers water. Deze traditie is eeuwenoud en staat symbool voor jeugdigheid, schoonheid en kracht van de komende lente.
Dit natte spektakel blijft overigens niet binnen de Hongaarse landsgrenzen. Het gebruik in Hongarije is vergelijkbaar met Śmigus-dyngus (kletsnatte maandag) in Polen. Daarbij gooien jonge mannen water over vrijgezelle vrouwen met wie ze tijdens de paasbrunch wel een beschuitje zouden willen eten. Vrouwen die geen interesse hebben of absoluut niet nat willen worden, kunnen een ei als losgeld aanbieden.
Tegenwoordig is deze natte traditie niet alleen meer bedoeld voor singles. In veel dorpen vindt er een groot watergevecht plaats met jong en oud. Van waterpistolen tot volle emmers: zolang het nat is, is het toegestaan.
Moordmysteries
Hou je van dectectives of whodunnits? Zorg dat je tijdens Pasen in Noorwegen bent. Tijdens paastijd houden veel Noren zich bezig met het lezen van crimeverhalen en het kijken van detectives. En daar wordt volop op ingespeeld door de media. TV- en radiozenders verzorgen misdaadshows en veel uitgevers brengen nét voor Pasen de nieuwste detectiveromans uit. Sterker nog: zelfs op melkpakken worden crimeverhalen gepubliceerd.
Hoe dit fenomeen ontstond? Waarschijnlijk door de populariteit van een misdaadroman die uitkwam in 1923. In dat jaar werd er rond de paastijd volop geadverteerd voor het boek. Veel mensen hadden echter niet door dat het niet echt was en lieten zich volledig meeslepen in het mysterie. Et voilà, een nieuwe traditie was geboren.
Goedbedoelde tik
The best for last? Daar zal niet iedereen het mee eens zijn. Toch kunnen we deze wel héél bijzondere traditie niet overslaan. Want wie dacht dat een paasbrunch en spanken niet samenging, is nog nooit in Tsjechië geweest. Op paasmaandag is het hier namelijk gebruikelijk voor jonge mannen om wilgentakjes tot kleine zwepen te vlechten. Deze nemen ze vervolgens mee naar buiten om vrouwen ermee op de billen te slaan.
Deze traditie is niet bedoeld om vrouwen pijn te doen, maar juist om ze gezondheid en schoonheid toe te wensen. Het is een eeuwenoud gebruik en wordt in Tsjechië pomlazka genoemd. Je kan je waarschijnlijk voorstellen dat deze traditie niet door iedereen wordt aangemoedigd. Tegenwoordig zie je daarom steeds vaker dat de traditie niet met een zweep, maar, zoals in Polen en Hongarije, met een plons water wordt uitgevoerd.
Wat Pasen en Valentijnsdag met elkaar te maken hebben? Meer dan je denkt in Denemarken en Noorwegen.