Peter overwon zijn angststoornis door alleen op reis te gaan: “Ik was bang een paniekaanval te krijgen achter het stuur”

Velen van jullie reizen erop los, vaak met vrienden, familie of helemaal alleen. Uit een poll op een van onze sociale mediakanalen blijkt dat meer dan de helft van jullie al eens solo op reis is geweest. Maar hoe doe je dat als je een angststoornis hebt?

Rond zijn drieëntwintigste lijkt het hem allemaal voor de wind te gaan. Hij heeft een goede baan, een stabiele relatie en woont in een huurhuis in Drenthe. Hij heeft nog nooit in zijn leven gevlogen en een grote, onvervulde reisdroom heeft hij dan nog niet. Waarom zou hij, als alles wat zijn hartje begeert dichtbij is?

Maar een jaar later gaat zijn relatie uit en in diezelfde periode verliest hij ook zijn baan. Hij heeft dan geen idee hoe traumatisch die periode eigenlijk is. “Ik nam niet de tijd om het te verwerken en ik was bang dat er in het kleine dorp, waar iedereen elkaar kent, over me zou worden gesproken. Als mensen me vroegen hoe het met me ging, zei ik standaard ‘goed’. Maar ik loog mezelf voor.”

Paniekaanvallen

Gelukkig krijgt hij vrij snel een nieuwe baan in Groningen die beter bij hem past, maar dat lost zijn mentale problemen niet op. Het wordt zelfs versterkt. Zijn boodschappen afrekenen in de supermarkt vindt hij doodeng. De normaalste zaken van het leven zijn opeens niet meer zo normaal. Peter heeft last van iets wat een ‘gegeneraliseerde angststoornis’ wordt genoemd. Hij wordt enorm hypochondrisch en zoekt ieder kwaaltje op internet op. De angst om te sterven groeit en zijn sociale kring krimpt. Hij begint uiteindelijk paniekaanvallen te krijgen. “Ik wist helemaal niet wat dat inhield, zo’n aanval.” In het begin is het er nog maar één per week, maar dat liep al snel op. “Op een gegeven moment kreeg ik er wel vijf per week. Ik durfde ook niet meer op snelwegen of landwegen te rijden, want ik was bang dat ik een paniekaanval zou krijgen achter het stuur of onwel zou worden. Omdat ik goed voor de dag wilde komen bij mijn nieuwe werkgever, hield ik het achter. Ik reed soms helemaal binnendoor, waardoor ik wel een uur langer onderweg was.”

Ondertussen zien zijn ouders ook dat het niet goed met hem gaat en op aandringen van hen besluit hij in therapie te gaan. Drie maanden lang, vijftien sessies. Hij is dan dertig jaar oud. “Ik schaamde me dat dat nodig was en dacht dat ik de enige was die dit doormaakte. Het voelde alsof ik me aanstelde, omdat mentale problemen toch vaak onder het tapijt worden geschoven. Maar het was mijn laatste reddingsboei. Ik wist waar ik last van had en ik wist dat ik daar hulp bij nodig had. Anders zou ik er echt niet uitkomen.”

De eerste grote reis

De therapie werkt en hij merkt dat hij zich in 2017 een stuk beter voelt. Hij beseft dat als hij echt dingen gedaan wil krijgen, hij het juist nu moet proberen. “Ik heb zoveel gemist in die jaren daarvoor.” Hij bespreekt het met zijn leidinggevende die inmiddels ook alles weet over zijn gegeneraliseerde angststoornis. Hij zegt tegen Peter: doen. Niet veel later heeft hij zijn reis uitgestippeld, zijn koffers ingepakt en rijdt hij met de auto richting zijn eerste stop: Berlijn.

In het begin van zijn reis is zijn rijangst erg aanwezig. Over de autorit naar Berlijn doet hij twee keer zo lang, omdat hij de Duitse snelweg vermijdt. Toch is zijn sociale angst vanaf dag één al een stuk minder. “Ik had van tevoren helemaal niet door dat backpacken een cultuur op zichzelf is. Het hostel leek me simpelweg de goedkoopste optie. Maar op de eerste avond meteen begon er een Australisch meisje met me te praten op de kamer die we met elkaar deelden. Niet veel later sloten twee jongens uit Kosovo ook aan en zijn we gezellig met elkaar gaan borrelen in de kroeg. Met het meisje uit Australië heb ik nog een paar weken samen gereisd; die heb ik later op mijn reis opgepikt in Genua en tot aan Malaga als reisgezelschap gehad.”

En dat bleef de hele reis zo, vertelt hij. “Het ging zo snel om mensen te leren kennen. Ik kon mijn verhaal naar mensen thuis veel moeilijker doen, omdat het voelde als een zwakte. Maar aan onbekende mensen kon ik het juist heel makkelijk kwijt. Ik leerde ook dat iedereen die je op reis tegenkomt een verhaal heeft en daar vaak graag over spreekt.”

Uiteindelijk duurt zijn reis tien weken en legt hij ruim zestienduizend kilometer af tijdens een roadtrip door Europa. Zijn hele route? Vanuit Berlijn rijdt hij verder naar Gdansk en de Baltische Staten, om vervolgens via Polen en Tsjechië naar Wenen te reizen. Daar gaat hij door naar Kroatië en Slovenië en rijdt hij van Venetië via Florence en Rimini naar Genua door het noorden van Italië. Via Nice en Carcassonne in Frankrijk reist hij zuidwaarts naar de oostkust van Spanje, langs Barcelona, Valencia en Malaga. Hij rijdt door tot aan Tarifa in Zuid-Spanje, dichtbij Gibraltar. Hier blijft hij nog even, totdat hij aan zijn terugreis begint via Baskenland, Bordeaux, Le Mans en Gent.

Het enige waar hij moeilijk overheen komt, is zijn rijangst. Snelwegen blijft hij lastig vinden en bruggen vermijdt hij ook het liefste. Maar langzamerhand verdwijnt zijn angst om te rijden aan het einde van zijn reis. “Door het zoveel te doen, werd de angst om achter het stuur onwel te worden of om flauw te vallen steeds minder. Vanaf Sevilla kreeg ik weer rust in mijn lijf. Ik had een groot deel van de reis achter de rug en was weer op weg naar huis. Dat hielp ook mee en ik voelde me erg goed op dat moment.”

De smaak te pakken

Na die reis is hij overtuigd: dit moet ik vaker doen. Het jaar erop rijdt hij zes weken achter elkaar door Scandinavië en in 2019 gaat hij met het openbaar vervoer. “Dat was een nieuwe overwinning voor me. Ik vond het moeilijk om controle uit handen te geven, dus voelde autorijden lang als de beste optie. Maar tijdens deze reis leerde ik dat je ook erg ver kan komen met treinen, bussen en veerboten. Toen heb ik drieënhalve maand gereisd in het Balkangebied. Daarna afgesproken met wat vrienden in Kroatië en verder gereisd naar Zuid-Italië en Sicilië. Dat was voor mij de mooiste reis die ik tot nu toe heb gemaakt.”

In 2022 maakt hij een bijzondere solo-reis. Hij heeft dan inmiddels zijn vriendin Maaike leren kennen en kan eindelijk weer reizen na de pandemie. Peter wil graag met haar op vakantie, maar spreekt ook uit dat hij nog altijd graag in zijn eentje op pad gaat. Zij vindt dat goed en ze besluiten Peters reizen te combineren met een gezamenlijke vakantie. “Ik nam de eerste twee weken de tijd om naar Athene te reizen. Daar pikte ik Maaike op van het vliegveld en gingen we drie weken eilandhoppen in Griekenland. Op Santorini sprong zij weer op het vliegtuig en van daaruit had ik nog tweeënhalve week om naar huis te reizen.”

Hij kan maandenlang genieten van de voorpret voordat hij op reis gaat. Maar hoewel hij de smaak te pakken lijkt te hebben, blijft het vertrek voor iedere reis een uitdaging. “Voordat ik wegrijd, denk ik altijd: waar ben ik in hemelsnaam aan begonnen? Wat is hier leuk aan? Maar als ik eenmaal in het reisritme zit, gaat het allemaal weer vanzelf. Dan is het zoals het altijd is.”

De verhalenbundel

Omdat hij behoefte heeft zijn verhaal te delen en op te schrijven, begint hij na zijn reizen aan een boek: ‘De reisavonturen van een held op sokken’. Zijn inspiratie put hij uit al zijn reiservaringen en in 2020 ligt het op de planken. “Ik had in eerste instantie niet het idee dat ik hier een boek over wilde schrijven. Maar na al mijn reizen had ik zoveel verhalen dat ik dacht: misschien moet ik hier toch iets mee doen. Op sociale media postte ik korte reisverhalen waar goed op werd gereageerd. Omdat ik al wat schrijfervaring had, bedacht ik om toch maar in de pen te klimmen. Dat ging zo snel en makkelijk dat ik binnen de kortste keren vijfentwintig korte verhalen op papier had.”

De verhalen gaan over de mooiste dingen van het reizen, maar ook over zijn angsten. “Mijn ouders lazen het ook en ze schrokken dat het zo erg was; het is best persoonlijk." Ook de dagen dat het wat minder ging bespreekt hij uitvoerig. "Maar het schrijven van dit boek heeft me daarmee wel erg goed geholpen met het afsluiten van iets en om aan anderen te kunnen laten weten dat het weer beter gaat. Dit was ik en dit heeft me eroverheen geholpen. Ik zie ook veel herkenning bij mensen die het hebben gelezen en naar me toe komen.”

Praat erover, weet waar je last van hebt en zoek hulp

Of Peter dit iedereen zou aanraden om over je angststoornis heen te komen? “Nee. Het is voor iedereen anders. Wat ik deed was vrij radicaal en hoeft helemaal niet voor iedereen te werken. Mijn advies: praat erover, weet waar je last van hebt en zoek hulp. Reizen werkte toevallig voor mij, maar voor andere mensen werkt dat misschien averechts. Maar sta je ervoor open, stel je dan ook open voor andere mensen en voor alles wat er op je afkomt.”

In al die jaren heeft hij nog nooit gevlogen. “In een vliegtuig is geen uitweg. Stel dat ik een aanval krijg, dan kan ik nergens naartoe.” Dat is wel een angst die hij zou willen overwinnen. “Ik wil heel graag naar Zuid-Amerika en Azië. Thailand staat bovenaan mijn lijstje. Meteen daaronder Argentinië. Hoe ik dat ga doen weet ik nog niet, maar ik ben positief ingesteld. Overal is wel een oplossing voor, daar geloof ik in.”

Meer bijzondere reisverhalen van avonturiers? Eva leefde wekenlang met apen in de Gambiaanse wildernis.

• Deel